افغانستان با سبک معماری و هنرهایی که در ساختمان‌سازی به کار می‌رفت فاصله گرفته است. براساس اظهارات مسوولان حکومت، نسل کنونی فراموش کرده‌اند که افغانستان زمانی دارای سبک خاص معماری ساختمان سازی بود و در این سبک علاوه بر نمای ساختمان، فضای سبز، آرامش اجتماعی – روانی و تمام مسایل رفاهی مدنظر گرفته می‌شد.

در پانزده سال گذشته ساختمان‌هایی در کابل و شهرهای بزرگ دیگر افغانستان قد برافراشتند که با هنر معماری افغانستان همخوانی ندارند. بیشتر ساختمان‌ها با پیروی از معماری پاکستانی ساخته شده و از معیارهای معماری افغانستان در آن‌ها خبری نیست.

در بیشتر ساختمان‌های جدید، نه محیط سبز وجود دارد و نه هم فضای آرام برای زندگی. آنچه برای خانه‌سازان اهمیت دارد، استفاده بیشتر از جای کمتر است به منظور به دست آوردن پول بیشتر است. در اکثر این ساختمان‌ها خدمات اساسی شهری نیز در نظر گرفته نشده است.

در همین حال وزارت شهرسازی و مسکن روز یک شنبه قراردادی را با اداره اصلاحات اداری امضا کرد که براساس آن پس از این سبک‌های معیاری افغانستان در ساختمان‌سازی مدنظر گرفته شود.

«نادر نادری» رییس کمیسیون اصلاحات اداری گفت: «هدف از اصلاحات ایجاد تغییر در زندگی مردم است و پیوستن به ریشه‌هایی است که در بعضی موارد از دست داده‌ایم. وقتی در شهرهای خود می‌بینیم هیچ چیزی را از تاریخ ما در خود ندارد درست مانند آن است که معماری‌های ما کاریکاتورهایی است که از همسایه‌های ما به عاریت گرفته شده است.»

پیش از این هر وزارت امور مربوط به ساختمان‌سازی را نیز پیش می‌برد، اما حکومت افغانستان تصمیم گرفته تا پس از این اتمام پروژه‌های ساختمان‌‎سازی توسط وزارت شهرسازی و مسکن به پیش برده شود.

یکی از دلایل اصلی این اقدام، در نظر گرفتن سبک‌های اصیل ساختمان سازی در ساخت ساختمان‌های دولتی است.

بخشی از اصلاحات، تغییر فرهنگ کار در وزارت شهرسازی و مسکن خواهد بود. سید سعادت منصور نادری وزیر شهرسازی و مسکن افغانستان گفت: «فرهنگی که در وزارت شهرسازی بود، ما آن را تغییر دادیم. حالا مامورین ما از هفت صبح تا هفت شام کار می‌کنند.»

هجوم روستانشینان به شهرها

نبود خدمات در روستاها و دسترسی به خدمات آموزشی در شهرها سبب شده است تا درصد بزرگی از افغان‌ها روستاها را ترک و در شهرها مسکن‌گزینند.

دویچه وله در گزارشی نوشت: در پانزده سال گذشته سیلی از روستانشینان خانه‌های خود را ترک کردند و در شهرها ساکن شدند. از سوی دیگر، مهاجرانی که از کشورهای همسایه برگشتند، به جای زندگی در روستاهای خودشان، ترجیح دادند که در شهرها زندگی کنند.

افزایش جمعیت شهری و نبود برنامه‌های شهرسازی از سوی حکومت سبب شد تا شهرهای افغانستان به صورت غیر استاندارد گسترش یابند. در حال حاضر ۷۰ درصد خانه‌ها در پایتخت افغانستان در مناطق بدون نقشه ساخته شده است. در این مناطق خدمات شهری وجود ندارد.

در حالی که تا ۱۵ سال پیش ۹۰ درصد جمعیت افغانستان در روستاها زندگی می‌کردند، اکنون ۳۳ درصد جمعیت این کشور در شهرها مسکن گزیده‌اند.  پیش‌بینی می‌شود که تا ۲۰ سال آینده، ۵۰ درصد جمعیت افغانستان در شهرها ساکن شوند.

وزیر شهرسازی افغانستان وعده داد که تلاش‌ها برای بهبود شهرها ادامه خواهد یافت و نیروهای انسانی متخصص برای این منظور جذب شده است: «برای بار اول ما توانسته‌ایم افراد باظرفیت با درجه دکتری را در وزارت جذب کنیم.»

وزارت شهرسازی افغانستان وعده داد که با انتقال وزارت‌خانه‌ها از مرکز شهر کابل به منطقه دارالامان، وضعیت شهری تا اندازه‌ای بهبود خواهد یافت.