ایالات متحده، بیش از یک دهه قبل، حضور القاعده را دلیل تهاجم نظامی خود به افغانستان مطرح کرد. اما با گسترده‌ترشدن جنگ در افغانستان، نقش القاعده به‌عنوان هدف اصلی و یک بازیگر فعال کم‌رنگ شد. زمانی که اسامه بن لادن در سال ۲۰۱۱ در کشور همسایه، پاکستان، کشته شد، به‌نظر می‌آمد که این گروه در حال سقوط است. اما این هفته، سرپرست وزارت دفاع افغانستان، معصوم استانکزی، به خبرگزاری سی.ان.ان گفت که القاعده بار دیگر احیا شده است.
به گفته‌ی استانکزی، «آن‌ها خیلی فعال هستند. در سکوت کار می‌کنند و با سازماندهی مجدد خود را برای انجام حملاتی بزرگ‌تر آماده می‌سازند… آن‌ها پشت شبکه‌های دیگر فعالیت می‌کنند و حمایت و تجربیات خود را به آن‌ها ارایه می‌دهند. این گروه درحال چندبرابرکردن منابع خود و جذب و استخدام است… آن‌ها اگرچه زیاد حرف نمی‌زنند و بیانیه‌های مطبوعاتی صادر نمی‌کنند، یک تهدید بزرگ هستند».
براساس گزارش طلوع‌نیوز در اوایل این ماه، یک ارزیابی اخیر ناتو نشان داده است که گروه‌های نظامی در ۲۰ ولایت افغانستان فعال هستند. در این نقشه، طالبان در ۱۵ ولایت، القاعده در ۵ ولایت، و داعش در ۲ ولایت فعالیت دارند (روشن است که در تعدادی از ولایت‌ها بیش از یک گروه حضور دارد). تمرکز فعالیت‌های القاعده در امتداد مرز شرقی –پکتیا، پکتیکا، خوست، نورستان، و کنر- است که «ظاهراً شبه‌نظامیان مرتبط با القاعده در پی تأسیس اردوگاه‌های نظامی هستند».
جنرال جف بوکانان، معاون رییس ستاد عملیاتی در افغانستان، گفته‌های استانکزی را تأیید کرده و به سی.ان.ان گفته است که ارزیابی‌های اطلاعاتی سال گذشته تعداد القاعده را بین ۵۰ تا ۱۰۰ نفر تخمین زده بود، «اما تنها در یک اردوگاه بیش از ۱۵۰ نفر را یافتیم».
او ادامه داد، «گرچه حضور هزاران نفری از آن‌ها وجود ندارد. اما بدیهی است که رهبران القاعده در مناطق دورافتاده‌ی افغانستان هستند که ما دررابطه با آن‌ها و قابلیت‌های آن‌ها نگران هستیم».
در ماه اکتبر گذشته، ایالات متحده بر دو اردوگاه آموزشی القاعده در ولایت قندهار حمله برده و آن‌ها را تخریب کرد. جنرال جان‌اف کمپبل، که رهبری مأموریت پشتیبانی قاطع ناتو را تا اوایل ماه مارچ برعهده داشت، پس از این حمله به واشنگتن‌پست گفت، «احتمالاً این بزرگ‌ترین اردوگاه آموزشی بود که ما در ۱۴ سال جنگ دیده بودیم».
در همان زمان، بیل روگیو و توماسل جوسلین در مطلبی در «لانگ‌وار جورنال» این مسأله را مطرح کردند که، «نیروهای نظامی ایالات متحده به یک سوال مشخص پاسخ نداده‌اند: القاعده چگونه موفق به ایجاد دو اردوگاه آموزشی در مرز افغانستان و پاکستان شده است؟»
در افغانستان گروه‌های شبه‌نظامی متعددی حضور دارند اما مشخص است که برخی از آن‌ها نسبت به دیگران، توجه و زمان بیشتری از رسانه‌ها را به‌خود اختصاص می‌دهند –که این شکل‌دهنده‌ی برداشت‌های عمومی است. ازسوی‌دیگر، تاریخ نیز باعث پیچیده‌شدن مسایل می‌شود. طالبان به القاعده پناه دادند و این گروه حملات ۱۱ سپتامبر را از افغانستان برنامه‌ریزی و اجرا کرد، اما زمانی که ایالات متحده به این کشور حمله کرد، نه تنها القاعده را از هم پاشید بلکه طالبان نیز از قدرت سقوط کردند. اگرچه اعضای اصلی و بنیانگذاران هنوز هم زنده بودند، فرض بر این گذاشته شد که این دو گروه دیگر رابطه‌ی نزدیکی ندارند. خبرگزاری «سی.ان.ان» گفت: «تصور می‌شد که این گروه شبه‌نظامی افغانی از تصمیم خود برای پناه‌دادن به اسامه بن لادن پیش از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر متأسف باشد، چرا که این کارش منجر به راه‌اندازی جنگی از سوی ایالات متحده برای حذف آن‌ها از قدرت شد».
اما پس از مرگ بن لادن در سال ۲۰۱۱ و مرگ ملا عمر در سال ۲۰۱۳ که سال گذشته افشا شد، روابط آن‌ها بهبود یافت. در ماه اگست گزارش شد که ملا منصور، رهبر جدید طالبان، سوگند وفاداری جانشین بن لادن، ایمن‌الظواهری» را که ظاهراً اکنون کنترل این شبکه را به‌دست دارد پذیرفته است.
بااین‌حال، اظهارات جنرال کمپبل در ماه اکتبر گذشته درست به نظر می‌رسد: «آن‌چه من فکر می‌کنم شما باید انجام دهید، به‌چالش‌کشیدن مفروضات خود در رابطه با این مسأله است… همه‌چیز تغییر می‌کند، و آن‌چه ممکن بود در سال‌های ۲۰۱۰ یا ۲۰۱۱ درست به نظر برسد، الزاماً امروز هم درست نیست».