با اعلام مواضع حاضران در گردهمایی بزرگ علمای افغانستان که عصر دیروز در کابل، خاتمه یافت، اشاره مستقیمی به حق تحصیل دختران نشد.

درحالی‌که نظاره‌گران داخلی و خارجیِ گردهمایی بزرگ علمای افغانستان امید داشتند که بحث حقوق و آموزش زنان در این نشست سه‌روزه مورد بررسی قرار بگیرد، اما در عمل چنین نشد و به غیر از نماینده شیعه ولایت بامیان (سید نصرالله واعظی بامیانی) که خواستار اجرایی شدن ادامه تحصیل دختران شد، سایر شرکت‌کنندگان در این گردهمایی، ترجیح دادند از کنار این موضوع با سکوت بگذرند.

با وجود این، در بند نهمِ قطعنامه پایانی لویه جرگه علمای افغانستان، با مخاطب قراردادن حاکمیت، آمده است: «در راستای عدالت، صحت، زراعت، حقوق اقلیت‌هادر مجموع پیشرفت همه‌‌جانبه و اکتشاف متوازن توجه نماید».

تبیین و تحلیلِ گذرای این بند از قطعنامه، لزوم توجه به عدالت آموزشی، عدالت اقتصادی، حقوقی و… را درباره تمامی اقشار جامعه خاطرنشان کرده است و آنچه نیاز به توضیح ندارد، اینکه نیمی از پیکره اجتماع را زنان هر جامعه‌ای تشکیل می‌دهند؛ و در جوامع سنتی مانند افغانستان، زنان سهم بیشتری نیز از رنج‌ها و نابسامانی‌ها را به دوش می‌کشند، که این امر، خود لزوم توجه بیش از پیش در حوزه‌های ذکر شده را نسبت به آنان، متذکر می‌شود.

پیشرفت همه‌جانبه و متوازن نیز زمانی قابل دسترس خواهد بود که زنان و دختران نیز حق برخورداری از امکانات لازم، از جمله دسترسی به آموزش‌های عمومی و تخصصی را داشته باشند.

مسئله آموزش و حق تحصیل زنان، در میان رده‌های بالای حکومت طالبان طرفداران جدی خود را دارد. به عنوان مثال شیرمحمدعباس استانکزی، معاون وزارت امور خارجه طالبان در سخنان تلویزیونی گفته بود: «برای ما ضروری است که برای همه‌ مردان و زنان این کشور آموزش ارائه کنیم. تحصیل حق طبیعی، اسلامی و شرعی آن‌هاست».

عبدالرحمان طیبی، یکی از دستیاران رهبر ارشد طالبان نیز درباره موضع رهبری طالبان گفته است: «ملا هبت‌الله اصولاً با تحصیل دختران مخالف نیست، بلکه با فساد اخلاقی مخالف است. [دراین‌باره] باید بر چندین مسئله غلبه کرد، از جمله پوشش دختران، نیاز به آموزگاران زن برای دانش‌آموزان دختر و چگونگی رفتن دختران به مکتب و بازگشت بدون مواجهه با مردان غیر مرتبط».

همچنین در اوایل سالجاری، شهاب‌الدین دلاور، وزیر معادن حکومت طالبان به نفع بازگشایی تمام مکاتب دخترانه صحبت کرد و استدلال نمود که این امر، منجر به تثبیت دولت جدید طالبان می‌شود.

همچنین در واکنش به موضوعات مطرح شده در گردهمایی علما، گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی در مصاحبه‌ای با بی. بی. سی با اشاره به تحصیل دختران گفت: «پاسخ روشن در پرتو اسلام، اینکه دختران نباید از حق مسلم که خداوند و دین‌شان به آن‌ها داده محروم شوند. اگر دختران از تحصیل محروم شوند، عواقب آن بدتر خواهد بود. در نتیجه خانواده‌هایی که می‌خواهند دختران‌شان تحصیل کنند، افغانستان را ترک خواهند کرد و به کشورهای دیگر خواهند رفت. این موضوع مهمی است ما هم انتظار داشتیم در این جمع علما مطرح شود».

با این همه، انتظار می‌رود روزهای پیش رو، روزنه‌های بیشتری از امید فراروی دختران افغانستان برای تحصیل گشوده شود.