مدتی قبل خانه ملت میزبان داوودشاه صبا وزیر معادن کشور بود. وی در پاسخگویی به سوال های نمایندگان مجلس در پیوند به قراردادهای معادن آهن حاجی گگ و مس عینک ولایت لوگر به این نشست دعوت شده بود. آقای صبا در پاسخ به دزدی ها در معادن گفت: این وزارت تنها می تواند قوانینی را تنظیم کند که زمینه دزدی را کمتر سازد و مبارزه با چور و چپاول در معادن افغانستان از صلاحیت های این وزارت نیست. وی همچنین تاکید کرد که قرارداد معدن حاجی گگ هنور امضا نشده است.
رییس مجلس نیز، حکومت را در این قراردادها به دلیل نداشتن دقت لازم مقصر دانست. وی دستور داد تا با توجه به مشکلات موجود در معادن کشور، کمیسیون اختصاصی محیط زیست در تفاهم با وزیر معادن برای دست یافتن به یک راه حل طرحی را برای جلسه های آینده خانه ملت را ارایه کنند.

قربان کوهستانی عضو مجلس نمایندگان در برنامه «صبح» گفت: در سال های قبلی هم که من در پارلمان بودم، هر وزیری که رای اعتماد می گرفت و تیم خود را می ساخت، سعی می کرد تیم خود را طوری بچیند که تمام قراردادها تحت کنترلش باشد و بتواند هزینه هایی را که قبلاً کرده است به دست آورد. یعنی این تیمی که می چیند تیم کاری نیست بلکه تیمی است که برای شخص این وزیر راه های پیدا کردن پول بیشتر را ایجاد می کند. حالا هم این موضوع جریان دارد.

وی در خصوص ایراد کار معادن کشور اظهار کرد: ما معادن زیادی داریم که اگر از آنها استفاده خوبی کنیم، می توانیم از آن، به اندازه نفت عربستان استفاده کنیم. سنگ های قیمتی زیادی در شهرهای مختلف کشور داریم که آنها نیز می توانند سرمایه و ثروت کشور باشد. دولت باید یک قسمت از این سنگ های قیمتی را استخراج کند. وقتی این معادن را به بخش خصوصی واگذار می کند آنها سوء استفاده می کنند به طور مثال اگر صدتن استخراج می کنند می گویند پنج تن استخراج کرده ایم و از آن پنج تن ده درصد به دولت می دهد.

کوهستانی راه حل بیرون آمدن از مشکلات و چور و چپاول های معادن را اینگوهه بیان کرد: هر وزیری که در وزارت خانه ها می آید سعی می کند قوانین و پالسی نو بسازند تا درها به روی خودشان نیز بازتر باشد. وزیران معادن اگر در این وزرات، خود تخصص ندارند می توانند افرادی را که در دنیا در بخش های معادن موفق کار کرده اند استخدام کنند که این افراد بتوانند معادنی مانند حاجیگگ و عینک را مدیریت کنند. همچنان ما می توانیم از پشتوانه ارزی خود دو میلیارد دالر برداشت کنیم. هم می توانیم حاجیگگ را خود به آهن تبدیل کنیم، هم می توانیم استخراج عینک را خود انجام دهیم، هم می توانیم پالایشگاه تیل و گاز داشته باشیم.

ما به این چهار انرژی قوی نیاز داریم و آنها را در کشور داریم اما همه آنها را از کشورهای خارجی وارد می کنیم. در حالیکه هزینه کار این چهار قلم به دو میلیارد هم نمی رسد. اگر دو میلیارد سرمایه گذاری کنیم و از پشتوانه ارزی خود برای چهاریا پنج سال برداشت کنیم یا از بانک جهانی قرضه های بلاعوض بگیریم، می توانیم به خودکفایی خوبی برسیم اما اگر وابسته به خارجی ها بوده و به همین روال اشتباه پیش برویم این کشور به نابودی مطلق می انجامد.

وی ادامه داد: کشورهای آفریقایی تماماً توسط آمریکا و اروپا چور و چپاول شده اند. ده ها کتاب هم در باره آن نوشته شده است. می توانیم از آنها عبرت بگیریم. اگر خود راهکارها را نمی دانیم حداقل کاری که می توانیم انجام دهیم این است که از دیگران کپی کنیم. از کشورهایی مانند ایران و ترکیه و کشورهایی که اطرافمان هست و نگذاشتند که چپاول شوند و در قسمت معادن موفق هستند.

این نماینده مجلس معتقد است باید شیوه های جدید در مدیریت معادن کشور به کاربرده شود و افزود: وزیر معادن وقتی به پارلمان آمده بود به خوبی واقف بود که اوضاع در کشور ما چقدر خراب است، نا به سامانی ها وجود دارد وقبلاً قرار دادها با زد و بندها صورت گرفته است. وزیر معادن جدید تا حدی از دیگر وزیران کشور بهتر می فهمد و تخصص بیشتری بر معادن دارد ولی مدیریت بر معادن بزرگ و چالشهایی که بر سر راه معادن وجود دارد کار آسانی نیست. اگر وی تصمیم بگیرد و شیوه جدیدتری را روی کار بیاورد می تواند راه به جاهای بهتری ببرد. چرا که شیوه های قدیمی کارا نخواهد بود. وی باید منافع ملی و اقتصادی را در نظر بگیرد. اگر اینگونه شود، توسط معادن می توانیم راه هایی را پیدا کنیم که صنعت وارد کشور شود. صنعت عامل قدرت در کشورها است. ایران و آلمان امروزه به خاطر صنعت است که در برابر آمریکا دوام آورده اند.

وی خودکفایی را نیاز اصلی کشور دانسته و گفت: اگر ما معادن را مدیریت بهتری کنیم. وضعیت بسیار خوبی در کشور خواهیم داشت. به طور مثال اگر خودمان معدن حاجیگگ استخراج کنیم حداقل برای سیصد سال دیگر معدن داریم. اگر امتیاز آن به خارجی ها داده شود در طی بیست یا سی سال همه را به یغما می برند. در این صورت جواب نسلهای بعدی را چه می توانیم بدهیم. هم اکنون معدن حاجیگگ را مفت به خارجی ها داده اند. کل عایدی که ما از معدن حاجیگگ در طی سی سال که از خارجی ها می گیریم ۷ میلیارد دالر است.

کوهستانی تامین امنیت معادن را وظیفه وزیر معادن دانسته و افزود: ما باید امنیت معادن را تامین کنیم اگر برای این کار اراده وجود داشته باشد، کار سختی نیست و هزینه زیادی هم ندارد چرا که این معادن سرمایه های ملی ما هستند. وزیر دفاع و معادن و داخله باید در هماهنگی کامل باشند تا این کار به خوبی انجام شود.

وی در پایان گفت: اگر افراد متخصص و کاردان در وزارت معادن وجود نداشته باشد حداقل کاری که برای نجات معادن می توانیم انجام دهیم، این است که معادن بزرگ خود را به قرارداد نسپاریم. چرا که وقتی قرارداد در سطح بین المللی انجام شود دیگر نمی توانیم آن را لغو کنیم. بهترین قرارداد خارجی، قرارداد مس عینک است.