فراه، تراژیدی تازۀ دولت وحدت ملی پس از کندز است. این دولت از بدو تولد تا به حال همه‌ساله شاهد حداقل سقوط یکی از ولایت‌های کشور به دست همان گروهی‌ست که تلاش دارد آن را به میزِ آشتی و مذاکره بنشاند. اما پاسخ طالبان همواره به ندای صلح بدون پای‌بست دولت، جنگ با تمامِ قوا بوده است. نمونۀ روشن آن، همین ولایت فراه در غرب کشور است که اگر نه به‌صورت کامل اما به صورتِ نسبی به تصرفِ گروه شیطانیِ طالبان درآمد. در این حملۀ تهاجمی، بخش‌هایی از این شهر ویران شده و خساراتِ جانی و مالیِ زیادی به ساکنانِ آن وارد آمده است.

رعب و وحشت هنوز بر فضای فراه حاکم است و باشنده‌گان آن، هر لحظه این هراس را با خود دارند که باز چه زمانی طالبان حملاتِ بعدیِ خود را آغاز خواهند کرد. این تشویش و نگرانی زیاد دور از ذهن هم نیست. فراه در حداقل پنج سال گذشته، یکی از ناامن‌ترین ولایت‌های غربِ کشور بوده است. ولسوالی‌های زیادی در این ولایت عملاً در اختیار طالبان قرار دارند و در بخش‌های مهمی از آن‌ها، جنگ به یک امر معمولی و همه‌روزه تبدیل شده است.

وارد شدن طالبان به شهر فراه، یک امرِ آنی و تصادفی نبود. حتا کسانی که کمترین اطلاعات در مورد مسایل نظامی دارند، چنین احتمالی را بعید نمی‌دانستند. ولسوالی‌های بالابلوک، پرچمن، قلعۀ کاه، لاش جویند و خاک سفید، از ناامن‌ترین قسمت‌های این ولایت بود که در آن‌ها طالبان و دیگر گروه‌های شورشی و تروریست حضور پُررنگ داشتند. گاهی از مسیر همین ولسوالی‌ها، طالبان تا نزدیکی‌های شهر خود را می‌رساندند و گاهی نیز شاهراه هرات- کابل را ناامن می‌ساختند.

تهدید طالبان چیزِ تازه‌یی برای دولت و مقام‌های محلی فراه نبود. آن‌ها همیشه از این تهدیدها سخن می‌گفتند. فراه از سه سال به این‌سو در آستانۀ سقوط قرار داشت و این موضوع را هم ارگ و هم سپیدار به‌خوبی می‌دانستند. اما سوال این‌جاست که با وجود این‌همه اطلاعات، چرا مانع ورود طالبان به بخش‌هایی از شهر فراه نشدند؟

بر اساس برخی گزارش‌ها، در زمانی که آصف ننگ والی فراه مقرر شد، بیشترین تحرکاتِ طالبان در این ولایت آغاز یافت. برخی از تحلیل‌گران در همان زمان نسبت به عملکردِ او هشدار دادند و حتا گفتند که آقای ننگ با طالبان تبانی دارد و راه را برای ورودشان به ولایت فراه باز گذاشته است. این‌که چقدر این ادعاها صحت دارند هنوز معلوم نیست، ولی به‌طور قطع طالبان در زمانی که او در ولایت فراه به عنوان والی کار می‌کرد، بیشترین فضای جولان را به‌دست آوردند.

طالبان با برنامۀ حساب‌شده وارد فراه شدند. آن‌ها شاید قصد تصرفِ کاملِ این شهر را همچون کندز نداشتند ولی می‌خواستند که با چنین مانوری نشان دهند که می‌توانند سرنوشتِ این ولایت را به سرنوشت ولایت کندز در شمال تبدیل کنند. فراه برای طالبان از اهمیتِ بالایی برخوردار است، این ولایت می‌تواند تهدید خوبی برای ولایت‌ِ غربی و جنوبی و بالعکس به شمار رود. از ولایت هلمند به‌آسانی طالبان وارد فراه می‌شوند و از آن‌جا به ولایت هرات می‌روند. گروه طالبان موفق شده که طی چند سال گذشته تونلی میان ولایت‌های شمالی، جنوبی و غربی از طریق فراه به وجود آورد و همین مسأله سبب می‌شود که این ولایت در محراقِ توجه گروه دهشت‌افکنِ طالبان قرار داشته باشد.

دولت در حال حاضر با فرستادن نیرو از کابل و ولایت‌های نزدیک به فراه، حملۀ طالبان را عقب زده ولی کاملاً آن را منتفی نساخته است. هر آن احتمال این‌که طالبان به افراد تازه‌نفس دوباره حمله را آغاز کنند، وجود دارد. ساکنان فراه رعب و وحشت را در فضای شهرشان احساس می کنند. برخی از ساکنان فراه که توانایی ترکِ این شهر را داشته‌اند، به هرات و کابل رفته‌اند و شاید این روند در روزهای آینده تشدید گردد.

تهدید طالبان بر شهر فراه، موقتاً متوقف شده اما ولسوالی‌های این ولایت همچنان در اختیارِ این گروه قرار دارد و تا زمانی که دولت موفق نشود که ولسوالی‌های ناامنِ فراه را از تصرفِ این گروه بیرون کند و امنیت دوام‌دار را در آن‌ها تأمین سازد، نمی‌توان از امنیتِ فراه سخن گفت. وزارت معارف همین حالا مکتب‌های شهر فراه را تعطیل کرده است، آیا این به معنای تاأمین امنیت می‌تواند باشد؟ و باز چقدر شرم‌آور است که ارگ ریاست‌جمهوری تصویرهای نادرست از جنگ فراه برای فریب اذهان عمومی نشر می‌کند تا موفقیت‌های خود را به رخ بکشد!

در این‌که طالبان در جنگ فراه متحمل تلفات زیادی شده‌اند، جای شک نیست اما معاون سخنگوی ریاست‌جمهوری آن‌چه را که در صفحۀ فیسبوکش از تلفات طالبان نشر کرده، مربوط به این ولایت نیست. ارگ حتا با داشتن دومین متفکر دنیا این‌قدر نمی‌فهمد که در جهانِ امروز نمی‌شود به‌آسانی خاک به چشم مردم زد و هر دروغی را منتشر کرد. مردم به‌آسانی مشتِ دروغ‌گویان را باز می‌کنند. آقای غنی حداقل هشتاد سال با استالین فاصله دارد که می‌توانست یک تصویر را به شکل‌های مختلفی روتوش کند تا موفقیت‌هایش را به نمایش بگذارد.

از جانب دیگر، سیاست‌های قومی ارگ نیز در تنش‌های فراه بی‌تأثیر نبوده است. ارگ با حمایت از برخی گروه‌های نزدیک به خود، رویارویی‌های قومی را در فراه دامن می‌زند و این مسأله سبب می‌شود که بخش بزرگی از مردم این ولایت خود را محکوم بی‌عدالتی‌های ارگ احساس کننـد. فراه برای امن شدن نیاز به توجه، بازسازی، عدم دامن زدن به اختلافاتِ قومی و مدیریت سالمِ نظامی دارد.