کارشناسان گروه‌های تروریستی و مسائل منطقه در این موصوع اتفاق نظر دارند که یکی از مهمترین دلایل موفقیت گروه «داعش» در توسعه و گسترش نفوذ خود در منطقه، برخورداری از منابع مالی و درآمدهای کلان است.

این موضوع داعش را به یکی از ثروتمندترین گروه‌های مسلحی تبدیل کرده که منطقه در طول تاریخش بخود دیده و همین امتیاز موجب استقلال و عدم وابستگی این گروه در تصمیم گیری و عمل شده است.

آنچه تاکنون از درآمدها و منابع مالی داعش در گزارش‌های خبری به آن اشاره شده، درآمدها و منابع مالی بوده است که این گروه از طریق فروش نفت مسروقه از چاه‌های نفتی سوریه و عراق و آثار باستانی این دو کشور در مناطق تحت تصرفش بدست آورده است.

اما بجز این دو منبع، داعش از منابع مالی و درآمدهای بسیار مهم دیگری بهره می‌برد که کمتر از آنها سخن بمیان آمده و یکی از مهمترین این منابع درآمدزای کلان «قاچاق مواد مخدر» است.

کاشت خشخاش و حشیش در رقه و موصل

در عراق، نیروهای امنیتی این کشور اکتبر سال ۲۰۱۴ به مستنداتی دست یافتند که دست داشتن داعش در قاچاق مواد مخدر در عراق را ثابت می‌کرد. سرلشکر «جمیل الشمری»، رئیس پلیس استان دیاله عراق از کشف انبار بزرگی حاوی انواع مواد مخدر در یکی از غارهای منطقه «حمرین» این استان واقع در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی بعقوبه خبر داده و تاکید می‌کند، بسیاری از داروها و قرص‌های کشف شده شناخته شده نیستند و مشخص نیست، چه تاثیری بر فرد می‌گذارد.

الشمری معتقد است آنچه موجب می‌شود، عناصر داعش شرایط سخت ماه‌ها محاصره و فشار در جبهه حمرین (در آن برهه زمانی) را تحمل کنند، مواد مخدر است که مصرف آن قدرت فرد را چندین برابر می‌کند.

رئیس پلیس دیاله تاکید می‌کند ۸۰ درصد عناصر داعش مواد مخدر مصرف می‌کنند و با نزدیک شدن به عملیات نظامی میزان مصرف افزایش می‌یابد. همچنین نیروهای امنیتی عراق، تیمی وابسته به داعش را شناسایی کردند که مسئولیت قاچاق مواد مخدر این گروه در عراق را تشکیل می‌داد و خط نقل و انتقال این مواد بود که حین دستگیری اعضای آن ۱۲ میلیون قرص مخدر کشف و ضبط شد که یکی از منابع مالی اصلی داعش در عراق را تشکیل می‌دهد.

مهمترین مناطق تولید افیون داعش در عراق شهرستان «الشرقاط» در استان صلاح‌الدین و منطقة «الرواشده» در ۵ کیلومتری شرق شهرستان «بلد» از توابع استان صلاح الدین است که این گروه در آنها اقدام به کاشت خشخاش می‌کرد.

همچنین گزارش‌ها تاکید می‌کند، داعش برای تامین نیازهای داخلی خود در شهر موصل اقدام به کاشت حشیش و خشخاش در مزارع اطراف شهر موصل می‌کرد.

«سعید مموزینی»، مسئول دایره اطلاع‌رسانی حزب دموکراتیک کردستان عراق تاکید می‌کند که مزارع گسترده کاشت حشیش و خشخاش داعش در دو منطقه «حمام العلیل» و «المحلبیة» در جنوب موصل متمرکز است.

مموزینی با بیان اینکه کاشت حشیش و خشخاش قبلا بصورت سری و محرمانه در موصل انجام می‌شد، تاکید کرد در این اواخر و تا پیش از آغاز عملیات آزادسازی موصل داعش آن را علنی کرده بود و بموازات آن نیز پرده از اختلافات جدی بین سرکردگان این گروه در موصل بخاطر مواد مخدر برداشته شد.

در سوریه مزارع کشت حشیش و خشخاش داعش عمدتا در مزارع ریف‌های شهر رقه متمرکز است و داعش پس از تولید، آن را در بازارهای سیاه ترکیه به قیمت چندین برابر بفروش می‌رساند.

نکته مهم این است که منابع محلی تاکید می‌کنند، از زمان اشغال رقه بدست داعش مواد مخدر آزادانه و به وفور در این شهر خرید و فروش می‌شود، اگرچه قوانین داعش کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی را تحریم کرده و جرم می‌داند.

نکته بسیار تاسف‌آور استفاده داعش از مواد مخدر برای جذب کودکان است و در این راستا به کودکان اجازه مصرف این مواد داده می‌شود تا روحیه خشن‌تر و جنگجوتری بدست آورند.

کشف شبکه‌های زیر زمینی قاچاق مواد مخدر

آگوست گذشته وزیر کشور مغرب از کشف شبکه زیر زمینی بزرگی در گذرگاه مرزی «الکرکرات»، بین مغرب و موریتانی خبر داد که داعش در لیبی از آن برای قاچاق مواد مخدر از لیبی به مغرب و از آنجا به اروپا استفاده می‌کرد.

افزون بر آن سرویس‌های امنیتی اردن به تازگی از کشف چندین شبکه‌ تونل در طول مرزهای مشترک بین اردن و عراق و همچنین اردن و سوریه خبر دادند که داعش از آنها برای قاچاق مواد مخدر از جمله قرص کپتاگون استفاده می‌کرد و از داخل این شبکه‌های زیر زمینی میلیون‌ها قرص کپتاگون را کشف و ضبط کرده بود.

درآمد داعش از قاچاق مواد مخدر

آژانس مبارزه با مواد مخدر روسیه سال گذشته تاکید کرده بود، داعش حضور فعالی در عرصه قاچاق مواد مخدر در سطح جهان دارد و برآورد شده، درآمد حاصل از قاچاق مواد مخدر این گروه سالیانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار باشد.

این درحالی است که همین گروه علی رغم دست داشت در قاچاق مواد مخدر مالیات‌های سنگینی را بر دیگر قاچاقچیان یا گروه‌های مافیای مواد مخدر که محموله‌هایشان ملزم به عبور از مناطق تحت تصرف داعش است، بخصوص مافیای تجارت حشیش در مغرب که از طریق لیبی حشیش خود را به اروپا صادر می‌کند، وضع کرده و درآمدهای کلانی از این طریق بدست می‌آورند.

همچنین دایره مبارزه با مواد مخدر اتحادیه اروپا ماه گذشته میلادی با انتشار گزارشی اعلام کرد، نیروهای امنیتی و پلیس ایتالیا مسیر جدید قاچاق مواد مخدر در طول سواحل شمالی آفریقا با مرکزیت لیبی کشف کردند که یکی از مهمترین مسیرهای قاچاق مواد مخدر بشمار می‌آید و ظرف ۳۲ ماه گذشته ۲۰ کشتی از این مسیر دریایی محموله‌های خود را که جمعا بالغ بر ۲۸۰ تُن انواع مواد مخدر به ارزش ۲٫۸ میلیارد یورو معادل ۳٫۲ میلیارد دلار می‌شد، به اروپا منتقل کردند.

مسیرهای قاچاق مواد مخدر داعش

آژانس مبارزه با مواد مخدر روسیه درباره مسیر قاچاق مواد مخدر داعش از افغانسان به اروپا می‌گوید: مسیر قاچاق مواد مخدر تولید شده داعش در افغانستان از شهرهای بدخشان و بامیان و هرات در افغانستان آغاز شده، با گذر از ایران، وارد ترکیه می‌شود، در آنجا داعش دارای آزمایشگاه‌هایی است که افیون را به هیرویین بسیار با کیفیت و مرغوب تبدیل می‌کنند و پس از آن به اروپا و روسیه قاچاق می‌شود.

آژانس مبارزه با مواد مخدر روسیه پیش‌تر اعلام کرده بود که داعش نیمی از هرویین صادر شده به اروپا را از خاک عراق و برخی از کشورهای شمال آفریقا به اروپا قاچاق می‌کند و درآمد کلانی از این طریق محقق می‌کند.

در شمال آفریقا مهمترین مسیرهای قاچاق مواد مخدر داعش از مغرب شروع شده و پس از عبور از الجزایر وارد لیبی می‌شود تا راهی اروپا شود. نکته بسیار مهم این است که طی سال ۲۰۱۶ میلادی آژانس‌ مبارزه با مواد مخدر اتحادیه اروپا و همچنین آمریکا حتی یک مورد گزارش درباره کشف و ضبط کشتی‌های حامل مواد مخدر در این مسیر هم نداشته‌اند و این سوالات مهمی را درباره حقیقت اوضاع در این منطقه مطرح می‌کند.

یکی از جدیدترین مسیرهای قاچاق مواد مخدر ایجاد شده توسط داعش که محموله‌های این گروه را از شمال آفریقا به جنوب اروپا منتقل می‌کند، از شهر «دار البیضاء» در مغرب آغاز شده و با گذر از الجزایر و تونس به منطقه «طبرق» در شرق لیبی می‌رسد و از آنجا راهی اروپا شود.

افزون بر آن، اطلاعات بدست آمده تاکید می‌کند، گروه‌های مافیای مواد مخدر در سال‌های اخیر برای انتقال محموله‌هایش به اروپا مجبور شده، قراردادها و توافقنامه‌هایی با داعش امضا و مبالغ کلانی به این گروه پرداخت کند تا اجازه عبور محموله‌هایشان از مناطق تحت تصرف داعش بدست آورند.

اغلب قراردادهای همکاری سال ۲۰۱۵ مناطق تحت تصرف داعش در شمال آفریقا بخصوص شهر «سرت» در شرق لیبی را شامل می‌شده که سواحل، بندر و تاسیسات و مراکز حیاتی این شهر تحت تصرف داعش بود.

دفتر مبارزه با تروریسم و جرایم سازمان یافته وزارت کشور مغرب ضمن تایید این گزارش‌ها و اطلاعات مندرج در آنها، از ارتباط داعش در سوریه و عراق با شبکه‌های بین المللی قاچاق مواد مخدر مغرب خبر می‌دهد که در شهرهای الناظور، الحسیمة و طنجة،‌ در شمال این کشور فعالیت دارند.

روابط نزدیک داعش در سوریه و عراق با شبکه‌های بین المللی قاچاق مواد مخدر در مغرب سوالات بسیاری درباره منافع و اهداف مشترک داعش و این شبکه‌های مغربی مطرح می‌کند و خطر داعش علیه مغرب را جدی‌تر از گذشته جلوه می‌دهد.

از سوی دیگر، مطبوعات انگلیسی افشا کردند داعش قصد دارد از کاشت ماده مخدر حشیش و قاچاق آن و دیگر انواع مواد مخدر به انگلیس به درآمدزایی خود از این ماده را افزایش دهد.

داعش درحالی چنین سودایی را در سر می‌پروراند که موفق شده بود، در میان مافیای قاچاق «ماری جوانا» در انگلیس با درآمد سالیانه ۴ میلیارد پوند، جای پای خود را مستحکم کند و با خارج کردن رقبا از میدان، بازار قاچاق ماری جوانان در مناطق کوهستانی آلبانی را در دست گرفته و آن را قبضه کند.

داعش محموله‌های ماری جوانای خود را از نقاط مختلف جهان با استفاده از کشتی‌ها و هواپیماهای باربری به مقصد شهر کوهستانی «لازارا» در البانی بار می‌زند.

داعش پس از درگیری‌های بسیار شدید بین نیروهای امنیتی و گروه‌های مافیای قاچاق مواد مخدر در آلبانی، بعنوان قدرت بلامنازع بر بازار قاچاق پر سود ماری جوانای شهر لازارا در آلبانی تسط پیدا کند.

سرویس‌های امنیتی اسپانیا در گزارش محرمانه‌ای افشا می‌کنند مسیرهای دریایی شمال مغرب و جنوب اسپانیا به اصلی‌ترین و مهمترین مسیرهای قاچاق مواد مخدر داعش در الجزایر و نیجریه تبدیل شده است.

این گزارش محرمانه که ۱۲ سپتامبر گذشته تحت عنوان «اسپانیا: راه اصلی قاچاق مواد مخدر داعش» تاکید می‌کند هم اکنون این گروه در بنادر جنوبی اسپانیا نفوذ کرده و در تمام راه‌ها و مسیرهای شرق اسپانیا تردد دارد و با استفاده از آنها خود را مرکز اروپا می‌رساند.

در بخشی از این گزارش محرمانه آمده است اکنون دو بندر اسپانیایی ملیلیة و ألمیریة، در جنوب این کشور به مراکز اصلی قاچاق مواد مخدر از جمله هرویین و کوکایین داعش تبدیل شده و برای اینکه عملیات قاچاق با موفقیت انجام شود، داعش در این دو بندر از زنان خلافکار و دارای سوء پیشینه که روابطی با نیروهای امنیتی و پلیس منطقه برقرار کرده‌اند، استفاده می‌کند.

علامت تجاری داعش

یک روزنامه آمریکایی یادآور می‌شود، داعش در لیبی محموله‌های خود را با آرام مشخصی صادر می‌کند که اغلب بشکل «عقرب» یا «دلار» است.

همکاری نزدیک با مافیا

گزارش‌های محرمانه سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی ایتالیا، درآمدهای داعش از قاچاق انواع مواد مخدر و حشیش به اروپا را میلیون‌ها دلار تخمین زده و تاکید می‌کنند، این گروه در قاچاق این مواد با مافیای قاچاق مواد مخدر کشورهای اروپایی همکاری نزدیک دارد.

«فرانکو روبرتو»، رئیس یگان مبارزه با تروریسم و مافیای ایتالیا می‌گوید: پلیس این کشور مستنداتی بدست آورده که ثابت می‌کند، داعش در لیبی با قاچاقچیان مواد مخدر در اروپا ارتباط دارد و به این گروه‌ها خدمات مورد نیاز جهت انتقال محموله‌هایشان از شمال آفریقا به جنوب اروپا را ارائه می‌دهد.

براساس مستندات بدست آمده، درآمد داعش از این قردادها در نیمه اول سال ۲۰۱۵ میلادی ماهیانه ۵۶ میلیون دلار برآورد شده است.

«پل کان»، کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی و امنیتی در گزارشی به تفصیل به رابطه مخفیانه قاچاق مواد مخدر و تامین مالی برخی از گروه‌های تروریستی اشاره و در عین حال تاکید می‌کند، اغلب اعضای این گروه‌ها برای عملیات‌های غیرانسانی و وحشیانه‌اشان مصرف کننده مواد مخدر هستند.

وی گزارش خود را از محله مشهور «مولنبیک» شهر بروکسل آغاز می‌کند که «خالد زرکانی» مغربی معروف به «بابا نوئل» یکی از ساکنان آن است و در جنایات سازمان یافته دست دارد.

مشاهده شده بود، وی قبل از دستگیری هر روز مبالغی را میان جوانان و نوجوانان محله پخش و آنها را به پیوستن به داعش در عراق و سوریه تشویق می‌کرد، به‌گونه‌ای که «عبدالحمید أبوعود» عامل حملات تروریستی پاریس بواسطه وی جذب داعش شده بود.

پل کان با اشاره به اینکه اسلام مصرف مواد مخدر و تجارت آن را حرام اعلام کرده، می‌افزاید: داعش با توسل به توجیهات و ترفندهای مختلف تلاش کرده، قاچاق و مصرف این مواد توسط عناصرش را توجیه کند به‌گونه‌ای که اکنون یکی از رسوم و عرف‌های ثابت این گروه مصرف موادی مانند هرویین و میس پیش از عملیات‌‌های انتحاری و انفجاری است.

این کارشناس بلژیکی نگاه خواننده را به گروه تکفیری «بوکو حرام» در کشور مالی جلب می‌کند که قاچاق «کوکائین» به اروپا یکی از مهمترین منابع مالی‌ این گروه است و عناصرش قبل از عملیات‌های تروریستی و انتحاری خود از آن مصرف می‌کنند.

هم اکنون قرص نشاط آور «کپتاگون» که به Alvenithleen هم معروف است، میان عناصر داعش محبوبیت بسیاری دارد، چون فرد پس از مصرف تا ساعت‌ها و حتی روزها بیدار است. این قرص‌ها احساس قتل و کشتار را در فرد زنده کرده او تشویق به قتل و کشتار بی‌پروا می‌کند.

دره بقاع مرکز فروش کپتاگون

گزارش‌های امنیتی تاکید می‌کند، دره بقاع در شرق لبنان از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ به مهمترین کانون تولید و صدور قرص‌های مبدل کرده و مناطق تحت اشغال داعش بدلیل شرایط خاص حاکم بر این مناطق مهمترین کانون استفاده از این قرص‌ها هستند.

براساس آمارها، در سال ۲۰۱۵ میلادی این منطقه بیش از ۵۰ میلیون قرص کپتاگون به مشتریان خود فروخته که مهمترین آنها دو گروه تکفیری داعش و جبهه النصره بوده‌اند.