افغانستان کشور غنی و دارای معادن و منابع زیادی است، یورانیوم، آهن، گاز، نفت، سنگ‌های قیمتی، مس، طلا و آب مهم‌ترین این معادن و منابع محسوب می‌شود که این کشور را در صدر کشورهای غنی جهان قرار داده است.

با وجود تلاش‌ها و تعلل‌های دولتمردان بویژه مسئولان بخش اقتصاد افغانستان، کار روی برخی معادن راه‌اندازی شده و برخی منابع و معادن همچنین بدون استفاده باقی مانده است.

آب به عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی کل ملت افغانستان برشمرده می‌شود، اکثر مناطق افغانستان چشمه‌های فراوان آب دارد، به این ترتیب و با توجه به آب و هوای مناسب این کشور امکان کشاورزی و باغدای زیادی وجود دارد.

افغانستانی‌ها نیز طی سال‌ها گذشته دست روی دست نگذاشته و اقدام به کاشت نهال‌های فراوان میوه کرده که اکنون اکثر این درختان میوه در حال ثمربخشی است.

این درختان میوه افغانستان را از جمله کشورهای صادرکننده میوه‌هایی مانند سیب، انار، انگور و چندین نوع میوه دیگر کرده، ضمن اینکه مشکلات گسترده‌ای فرا روی صادرات آن وجود داشته، اما این میوه‌ها اکثراً به خارج از افغانستان انتقال یافته است.

مشکلات گذشته

پاکستان طی سال‌های گذشته مهم‌ترین دالان انتقال این میوه‌ها بوده، اما عدم همکاری صادقانه پاکستانی‌ها و مشکل‌زایی فرا روی این برنامه درآمدزای افغانستانی‌ها ادامه کار را شدیداً با مشکلاتی مواجه کرده است.

دولتمردان کابل پس از ده‌ها بار تلاش در جهت برطرف کردن این مشکلات با پاکستانی‌ها گفت‌وگو کردند، بوجودیکه پاکستانی‌ها وعده‌های همکاری دادند اما در عمل هیچ اقدامی نکردند.

به همین دلیل، «محمد اشرف‌غنی» در سال گذشته میلادی و در حاشیه ششمین «اجلاس قلب آسیا در مورد افغانستان» با دولتمردان هندی به توافق رسیدند تا نخستین دالان هوایی خود را ایجاد کند.

ایجاد ۴ دالان هوایی

به این ترتیب و با حضور هند و امارات متحده عربی دولت کابل در تلاش ایجاد دالان‌های هوایی از فرودگاه‌های کابل، قندهار، هزارشریف و هرات بوده که به تازگی قرار است دالان کابل – دهلی‌نو به صورت رسمی افتتاح و به بهره‌برداری سپرده شود.

انتقال میوه‌جات و سایر کالاهای تجاری از این طریق خود زمینه رشد اقتصادی ده‌ها میلیون افغانستانی کشاورز و باغبان را فراهم می‌کند، ضمن اینکه شاید ایجاد این دالان‌ها برای صادرات میوه‌های افغانستان کافی نباشند.

بسیاری از میوه‌ها در کمترین زمان از بین رفته و ضایع می‌شود، این امر نیازمند ایجاد سردخانه‌های کافی در سراسر افغانستان است که تاکنون دولتمردان و مسئولان وزارت اقتصاد در این بخش کم‌مهری کرده‌اند.

سودجویی‌های گذشته پاکستان

در مواردی از این پیش، میوه‌های افغانستان در فصل تابستان به پاکستان انتقال یافته و در سردخانه‌های آن کشور نگهداری می‌شد و پس از پایان فصل میوه‌دهی درختان در افغانستان همین میوه‌ها با قیمت چند برابر دوباره وارد افغانستان می‌شد.

ایجاد سردخانه می‌تواند برای میوه‌ها عمر طولانی به ارمغان بیاورد، بناً انتظار می‌رود مقامات بخش اقتصاد افغانستان به این مسئله توجه جدی کرده و اقدام به ساخت سردخانه در مناطق مختلف این کشور کند.

دولتمردان همچنین زمینه ساخت سردخانه برای تاجران افغانستانی را فراهم کرده و از هر نوع همکاری در این بخش دریغ نورزد.

اقتصاد افغانستان نیازمند رشد است، دولت و ملت باید از هر دریچه و راهی در این مورد اقدام کند، ایجاد دالان هوایی افغانستان – هند می‌تواند بخشی از این مشکل را حل کند.

طرح استفاده بهینه از بندر چابهار

اکثر نهال‌ها در افغانستان تاکنون به ثمردهی نرسیده و در سال‌های آینده با ثمربخشی این درختان حجم تولیدات میوه در این کشور به صورت سرسام‌آوری بالا خواهد رفت که بدون شک این دالان‌ها و آنهم به صورت ابتدائی‌آن نمی‌تواند راه مناسب و کافی برای صادرات میوه‌جات افغانستان باشد.

یکی از اقدامات دولت کابل در راستای آزادی از محاصره اقتصادی پاکستان شرکت در بندر آزاد چابهار ایران است، دولت کابل نهایت سعی داشته تا در بخش فعال‌سازی آن از هیچ تلاشی دریغ نورزد.

این بندر می‌تواند به شاهرک اقتصاد افغانستان تبدیل شود، مشروط بر اینکه زمینه استفاده بهینه آن از سوی دولتمردان افغانستانی فراهم شود، مهم‌ترین مشکل برای افغانستانی‌ها در استفاده بهتر بندر چابهار می‌تواند راه حمل و نقل کالاهای تجاری و میوه‌ها باشد.

دولتمردان افغانستانی بهتر است تا زمانیکه این مسئله به چالش عمده تبدیل شود، روی آن تمرکز کرده و راه‌های بهتر انتقال کالاهای تجاری از ولایت‌ها بویژه مناطق شمالی تا مرزهای ایران را فراهم کند.

در صورت حل این مشکل و راه‌اندازی مشکلات تاجران و باغبانان افغانستان در آینده نه‌چندان دور مردم از سود زحمات چندین ساله خود در عرصه نهال‌شانی و باغبانی را خواهد برد.

ایجاد دالان هوایی با آنکه در شرایط کنونی اقدام ستودنی است، اما در سال‌های آینده ناکافی خواهد بود، بهتر است دولت کابل روی چگونگی انتقال کم‌هزینه کالاهای تجاری و میوه‌های افغانستان از طریق مرزهای ایران بیشتر تمرکز کند تا راه دائمی برای از بین نرفتن میوه‌های این کشور فراهم شود.