«عبدالبصیر عظیمی» با اشاره به برنامه‌های دولت افغانستان برای کاهش خاموشی‌ها در افغانستان گفت: تلاش ما این است که تا سال ۲۰۲۰ میلادی، خاموشی‌های عمده برق کشورمان مرتفع شود.

وی تصریح کرد: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده توسط وزارت انرژی و برق افغانستان، تصمیم داریم تا هرچه زودتر از منابع داخلی و مشارکت شرکت‌های خصوصی، برق تولید کنیم هر چند که وضعیت امنیتی اجرای این برنامه‌ها را تحت تاثیر قرار داده است.

سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان گفت: برنامه‌هایی نیز برای گفت و گو با کشورهای همسایه از جمله ایران و پاکستان که آب افغانستان به آنها سرازیر می‌شود،‌ داریم تا مشکلات موجود در زمینه آب با آنها نیز حل شود.

عظیمی علت اصلی عقب ماندگی افغانستان در بخش تولید برق از منابع آبی داخلی را نداشتن بودجه عنوان کرد و گفت: کل بودجه توسعه ای سالانه این وزارت تا ۱۵۰ میلیون دلار است در حالی برای ساخت هر سد بیش از ۳۰۰ میلیون دلار نیاز وجود دارد ضمن اینکه کشورهای حامی نیز در این بخش کمکی به افغانستان نمی کنند.

وی با بیان اینکه افغانستان از نظر منابع و ذخایر آبی مشکلات جدی ندارد، افزود: در برخی از شهرهای افغانستان از آب‌های زیر زمینی بطور بی رویه استفاده می شود.

عظیمی تصریح کرد: در کابل ۲۹ میلیون مترمکعب آب ظرفیت آب زیر زمینی داریم اما میزان مصرف بیش از حد باعث شده که سطح آب‌های زیر زمینی پایین آید.

عظیمی افزود: ولایت‌های قندهار و کابل تا این اواخر تولید برق گازوئیلی داشتند و شهر کابل هم در صورت قطع برق از برق گازوئیلی استفاده می‌کند که هزینه آن، سرسام آور است.

سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان قیمت تمام شده هر کیلو وات برق در این کشور را ۳۲ افغانی عنوان کرد و گفت: هر کیلو وات برق تنها با قیمت سه افغانی در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد.

سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان گفت: ممکن است آب سرازیر شده رودخانه هیرمند به دریاچه هامون ایران کم شود، اما این کشور به معاهده سال ۱۳۵۱ بین نخست وزیران وقت دو کشور پای بند است.

مطابق قرارداد ۱۳۵۱ که در کابل، امضاء شد، بنا بود در هر ثانیه ۲۶ متر مکعب آب که حجم سالانه آن به ۸۵۰ میلیون متر مکعب می رسید، به دریاچه هامون سرازیر شود، اما مسئولان ایرانی می‌گویند که اکنون این میزان آب به ایران سرازیر نمی‌شود و در مقابل شماری از مسئولان افغانستان نیز معتقدند که بیشتر از میزان آبی که در قرارداد تعیین شده است، به ایران سرازیر می‌شود.

سرپرست معاونت اداری و مالی و سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان گفت که اکنون بیشتر از حجم آبی که در قرارداد میان نخست وزیران دو کشور منعقد شده است به ایران سرازیر می‌شود و ما آمادگی داریم تا تیمی مرکب از کارشناسان دو کشور مامور بررسی این موضوع شوند.

وی افزود که بیشتر آب های افغانستان به کشورهای همسایه سرازیر می‌شود و دولت وحدت ملی تصمیم گرفته تا آب‌های کشور را مدیریت کند و در باره حقابه هیرمند نیز ساخت فاز سوم سد کمال خان در ۱۰۰ کیلومتری مرز ایران واقع در استان نیمروز افغانستان در اولویت قرار گرفته است تا به مناقشه‌ها در این خصوص پایان داده شود.

اظهارات سخنگوی وزارت انرژی و اب افغانستان در شرایطی ابراز می شود که «احمد نور اندیشه» سفیر افغانستان در تهران که اسفند ماه سال گذشته به کابل سفر کرده بود، در گفت‌و‌گویی با خبرنگار ایرنا در کابل، کاهش نزولات جوی و میزان آب ورودی به رودخانه هیرمند را دلیل سرازیر نشدن آب این رودخانه به دریاچه هامون ذکر کرده بود.

در مسیر رودخانه هیرمند در استان هلمند افغانستان سد «کجکی» با ظرفیت یک هزار و ۸۰۰ میلیون متر مکعب آب، احداث شده و ساخت این سد، موجب کاهش شدید آب ورودی رودخانه هیرمند به دریاچه هامون ایران شده است. علاوه بر آن، پمپ های متعددی در مسیر این رودخانه برای پمپاژ کردن آب به مزارع کشت خشخاش، نصب شده است.

رودخانه هیرمند که از کوه‌های شمال غرب کابل سرچشمه می‌گیرد و با گذشتن از ریگستان و دشت مارگو به ایران می‌رسد، با وسعت حوزه آب‌ریزی ۳۵۰ هزار کیلومتر مربع، بزرگترین رود فلات ایران و افغانستان است. این رود با طول تقریبی ۱۱۰۰ کیلومتر، طولانی‌ترین رود در جنوب آسیا به حساب می آید.

هیرمند هنگام ورود به ایران، به دو شاخه «پریان» و «سیستان» تقسیم می‌شود. آب رودخانه پریان، ابتدا در مسیر ۲۰ کیلومتری از نوار مرزی ایران و افغانستان، روان می شود و پس از دور زدن در خاک افغانستان، به هامون سرازیر می‌شود. شاخه سیستان رودخانه هیرمند نیز حدود ۷۰ کیلومتر ازعرض دشت سیستان را طی می‌کند و به دریاچه هامون در ایران می‌ریزد. جمهوری اسلامی ایران معتقد است که آب رودخانه هیرمند که از هلمند سرچشمه می‌گیرد، حق مردم سیستان و بلوچستان است و نمی‌توان آن را از مردم منطقه سلب کرد و این حقابه باید بار دیگر مطابق با عرف بین‌الملل در یک قرارداد جدید تنظیم شود.

 ایرنا نوشت، رئیس جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر سال گذشته «محمد اشرف غنی» رییس جمهوری افغانستان به تهران تاکید کرد که میان تهران – کابل در مسأله آب هیرمند توافق و چارچوب داریم و برای محیط زیست و حق‌آبه‌های تالاب‌ها و دریاچه‌ها، باید به توافق و تفاهم جدید برسیم.