ارتش پاکستان ادعا می‌کند که بیش از ۵۰ سرباز افغان را در امتداد مرز کشته است. در حالی‌که برخوردهای مرزی بین این دو کشور یک اتفاق تازه نیست، کارشناسان می‌گویند این بار وضع بیشتر «جنگ-گونه» است
درگیری‌ها در مرز افغانستان-پاکستان برای سه روز گذشته ادامه یافته است و هر دو کشور ادعا می‌کنند به طرف دیگر تلفات سنگینی وارد کرده است. روز یک‌شنبه، ارتش پاکستان گفت بیش از ۵۰ سرباز افغانستان را از زمان آغاز جنگ در روز جمعه در منطقه‌ی مرزی چمن که ایالت جنوب‌غربی بلوچستان پاکستان را از ولایت جنوبی قندهار افغانستان جدا می‌کند، کشته است. تیراندازی و شلیک توپ تعداد زیادی از غیرنظامیان را نیز کشت و صدها روستانشین به مناطق امن‌تر فرار کرده‌اند.
بدترین جنگ در طول سال‌ها
روز جمعه، سربازان پاکستانی کارگران سرشماری را در منطقه‌ی مرزی همراهی می‌کردند که جنگ آغاز شد. ضیا درانی، سخنگوی پولیس افغانستان، اسلام‌آباد را به استفاده از سرشماری به‌عنوان پوششی برای «فعالیت‌های مخرب و تحریک روستانشینان علیه حکومت» متهم کرد. درانی هم‌چنین ادعا کرد که «ملیشه‌های» پاکستانی تلاش می‌کردند از مرز عبور کنند.
در مقابل، ارتش پاکستان گفت «باوجود این حقیقت که پیشاپیش در مورد این روند به مسئولان افغان اطلاع داده شده بود»، ماموران مرزی افغانستان در برابر سرشماری «موانع» ایجاد می‌کردند. ارتش، گذرگاه مرزی چمن را که یکی از دو گذرگاه اصلی در مرز است، پس از تبادل آتش، بست. جنرال ندیم احمد، فرمانده لشکر مرزی پاکستان، روز یک‌شنبه به گزارشگران گفت: «ما خوشحال نیستیم به شما بگوییم که پنج ایست بازرسی افغان کاملا نابود شدند – بیش از ۵۰ تن از سربازان آن‌ها کشته شدند و بیش از ۱۰۰ تن زخم برداشتند». او گفت: «ما به‌خاطر تلفات آن‌ها خوشحال نیستیم اما مجبورمان کردند عمل بالمثل کنیم» و اضافه کرد که دو سرباز پاکستانی در این رویداد کشته شدند و نه تن زخم برداشتند. کابل به سرعت این ادعا را رد کرد. صدیق صدیقی، یکی از سخنگویان حکومت تویت کرد: «یک ادعای بسیار نادرست توسط نیروهای مرزی پاکستان که حدود ۵۰ سرباز افغان در حمله‌ی متقابل توسط پاکستان جان‌شان را از دست دادند؛ کاملا مردود است». صمیم خپلواک، سخنگوی والی ولایت قندهار، در عوض گفت که علاوه بر کشته شدن یک غیرنظامی، دو سرباز گم شدند.
سوء‌ظن متقابل
در حالی‌که درگیری‌های مرزی میان افغانستان و پاکستان یک اتفاق تازه نیست، ناظران می‌گویند که این بار وضع «جنگ-گونه» است. شادی خان سیف، خبرنگار دویچه ویله در کابل، گفت: «حداقل دو راهپیمایی اعتراضی جمعی در قندهار و تورخم علیه آنچه که تحریک و دخالت پاکستان در امور افغانستان ادعا می‌شود، برگزار شده است». روابط میان افغانستان و پاکستان در چند ماه گذشته بدتر شده و کابل به‌طور فزاینده‌یی در قبال آنچه که حمایت اسلام‌آباد از شبه‌نظامیان اسلام‌گرا ادعا می‌شود، محتاط شده است. هردو کشور یکدیگر را به فراهم‌آوری مناطق امن برای جهادی‌ها به هدف راه‌اندازی حملات در سوی دیگر مرز متهم می‌کنند. یک تعداد از مقام‌های بلندپایه‌ی پاکستانی در چند هفته‌ی گذشته از کابل دیدار کرده‌اند تا از نگرانی‌های حکومت افغانستان بکاهند، اما این دیدارها نتایج مثبت نداشته‌اند. قرار گزارش‌ها، رییس‌جمهور اشرف غنی اخیرا دعوت پاکستان مبنی بر دیدار از اسلام‌آباد را رد کرده است. کارشناسان می‌گویند که دلیل اصلی دشمنی فزاینده میان این کشور روابط رو به بهبود کابل با هند، رقیب بزرگ پاکستان، است. در چند سال گذشته، افغانستان به هند نزدیک‌تر شده است، در حالی‌که پاکستان به‌دنبال ایجاد روابط نزدیک‌تر با چین و روسیه برای مقابله با نفوذ رو به رشد دهلی جدید در کابل است.
هند و افغانستان به‌شدت نقش پاکستان در افغانستان را انتقاد کرده‌اند. آن‌ها ارتش و نهادهای جاسوسی پاکستان را به حمایت از ستیزه‌جویان طالبان و بی‌ثبات ساختن افغانستان به هدف دست بالا داشتن در جیوپولیتیک متهم می‌کنند.
مرز جنجالی
پاکستان، همزمان با بدترشدن روابط‌اش با افغانستان، در ماه مارچ اعلان کرد که اعمار یک حصار در امتداد مرز بی‌ثبات افغانستان-پاکستان را آغاز کرده است. اسلام‌آباد گفت هدف این اقدام محدود کردن رفت‌وآمد شبه‌نظامیان اسلام‌گرا که از مرز کنترل‌نشده عبور و حملاتی را بر خاک پاکستان راه‌اندازی می‌کنند، است. این اقدام اما در افغانستان و در میان مردم پشتوزبان که در هر دو طرف مرز زندگی می‌کنند، به‌شدت جنجالی و بحث‌برانگیز است.
هر روز، هزاران افغان و پاکستانی از خط دیورند– مرز ۲۴۳۰ کیلومتری که توسط بریتانیا در جریان حکومت استعماری‌شان تاسیس شد – عبور می‌کنند. حکومت افغانستان و هم‌چنین بسیاری از پشتون‌هایی که روابط تاریخی، فرهنگی و خانوادگی مشترک دارند، خط دیورند را به‌عنوان مرز رسمی میان افغانستان و پاکستان به‌رسمیت نمی‌شناسند. پشتون‌ها می‌توانند به‌راحتی از مرز عبور کنند، اما بدترشدن روابط سیاسی میان این دو کشور باعث مشکلاتی برای آن‌ها است. ظاهرا هدف پاکستان از حصارکشی در گذرگاه‌ها جلوگیری از ورود شبه‌نظامیان از افغانستان به این کشور است. کارشناسان اما می‌گویند این اقدام بیهوده است، چون شبه‌نظامیان الزاما از گذرگاه‌های رسمی استفاده نمی‌کنند. در عوض، شبه‌نظامیانی که در هر دو طرف مرز پناهگاه دارند اغلب از یکی از گذرگاه‌های غیررسمی متعدد در امتداد مرز استفاده می‌کنند.
وحید مژده، تحلیلگر مسایل طالبان و عضو پیشین این گروه، به دویچه ویله گفت: «بیش از ۲۰ گذرگاه غیررسمی در امتداد مرز افغانستان-پاکستان وجود دارند که شبه‌نظامیان برای رفت‌وآمد بین این کشور از آن‌ها استفاده می‌کنند». فیض الله زلاند، استاد در دانشگاه کابل، می‌گوید که هر بار اسلام‌آباد توسط جامعه‌ی جهانی انتقاد می‌شود یا از روابط نزدیک میان هند، رقیب اصلی‌اش و افغانستان برانگیخته می‌شود، مرزش را می‌بندد تا بر حکومت افغانستان اعمال فشار کند.
مفید برای جهادی‌ها
کارشناسان می‌گویند آخرین درگیری‌ها و مسدود شدن مرز راه‌حل مسایلی که هردو کشور همسایه باهم دارند، نیست؛ بلکه صرف بنیادگرایان را در این منطقه گستاخ‌تر می‌سازد. شاهد شمیم، خبرنگار پاکستانی، گفت: «رویدادهای امنیتی در پاکستان در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. اگر درگیری‌ها بین هردو کشور ادامه یابد، بنیادگرایان در هردو طرف مرز قوی‌تر خواهند شد و تهدید بزرگتری را متوجه منطقه خواهند ساخت». او باور دارد تنها راه برون‌رفت از مشکل فعلی برای هر دو کشور دنبال کردن دیپلماسی و کار مشترک برای اطمینان یافتن از مصئونیت باشندگان محل است.