پس از تسلط طالبان بر افغانستان، مجموعه‌ای از مقامات دولتی پیشین، رهبران احزاب و گروه‌های سیاسی در مستقر در خارج از افغانستان بارها تلاش کرده‌اند تا ائتلاف سیاسی را در برابر حکومت سرپرست طالبان شکل دهند. به رغم تلاش‌های مکرر، به دلیل اختلافات بین این شخصیت‌ها تاکنون توافقی بین آنان حاصل نشده بود اما پس از نُه ماه تلاش سرانجام تعدادی از رهبران سیاسی و جهادی افغانستان موفق شدند در نشستی در آنکارا «شورای عالی مقاومت ملی برای نجات افغانستان» را شکل دهند. هر چند که این شورا هنوز در ابتدای راه است اما پرسش مهم این است که چه عواملی سبب شد که سیاست‌مداران خارج‌نشین افغانستان پس از نُه ماه موفق به توافق برسند؟ در ذیل به چند عامل عمده که احتمالا در شکل‌گیری این ائتلاف‌ نقش داشته‌اند، اشاره شده است.

پس از آغاز جنگ اوکراین، توجه کشورهای غربی به کیف معطوف شد. بعد از آن نه تنها بحث تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان فراموش گردید، بلکه حتی پناه‌جویان افغانستان در اروپا نیز از نظر افتادند. کشورهای غربی در حال حاضر از تمام ارزش‌ها و خواست‌های خود گذشته‌اند و فقط درباره مسئله زنان در حال چانه‌زنی با حکومت طالبان هستند که این موضوع ‌هم فاقد کمترین اثرگذاری بوده است.

طالبان در نه ماه گذشته، نه تنها هیچ تمایلی به بازگشت سیاست‌مداران فراری نداشته‌اند، بلکه برای فعالیت محدود شخصیت‌های سیاسی باقی مانده در کابل نیز محدودیت‌هایی وضع کردند. رهبران احزاب و مقامات دولتی پیشین که می‌پنداشتند به یُمن پیشینه آشنایی و برخی همکاری‌ها، مورد لطف طالبان قرار خواهند گرفت، ناامید شده‌اند. حتی تلاش میانجی‌های غیررسمی نیز نتوانست در این خصوص موثر واقع شود.

احتمال می‌رود که برخی کشورهای منطقه از جمله ترکیه به منظور اعمال فشار بر طالبان و با هدف اخذ امتیاز از کابل، به سیاست‌مداران افغانستان چراغ سبز نشان دهند تا به فعالیت سازمان‌یافته سیاسی دست بزنند. این در حالی است که پیش از این بسیاری کشورها از جمله ترکیه فعالیت سیاسی مخالفان طالبان را در خاک خود ممنوع اعلام کرده بودند. به تازگی مشخص شده است که پس از حدود شش ماه مذاکره، حکومت طالبان نتوانسته است با ترکیه و قطر در مورد واگذاری مدیریت فرودگاه کابل به توافقی برسد.

بر اساس اظهارات برخی از مقامات طالبان، قرار است در آینده‌ای نزدیک مجمع افغان‌ها که احتمالاً همان «لویه جرگه» خواهد بود، دایر شود و ملا عبدالغنی برادر معاون نخست‌ وزیر طالبان مسئولیت برگزاری این نشست را به عهده دارد. تلاش سیاستمداران خارج از افغانستان، می‌تواند واکنشی به اقدام طالبان برای برگزاری این مجمع باشد. احتمالاً ائتلاف‌سازان تلاش می‌کنند تا به عنوان یک وزنه در سیاست‌های آینده افغانستان مورد محاسبه قرار گیرند. اگر مجمع افغان‌ها یا لویه جرگه رای به همکاری با سایر جناح‌های سیاسی خارج از طالبان را بدهد، در آن صورت ائتلاف‌سازان انتظار وزن و جایگاه در آینده سیاسی افغانستان دارند.

البته این نکته را نباید فراموش کرد که طی دو دهه گذشته ائتلاف‌های متعددی شکل گرفته‌اند اما به سادگی از هم‌پاشیده‌اند. نکته مهم دیگر این است که تلاش‌ها و ائتلاف‌سازی بدون حضور در داخل افغانستان اثر لازم را نخواهد داشت و از سوی دیگر، اگر حکومت طالبان با کشورهای همسایه و منطقه به توافقی دست یابد، این ائتلاف‌ها فقط در حد نام باقی خواهند ماند.