خط آهن یکی از عمده ‌ترین وسیله‌های حمل‌و‌نقل در جهان معاصر محسوب می‌شود، بنابرین می‌توان گفت که ساخت خط‌آهن در افغانستان تغییرات چشم‌گیری را در سیستم حمل‌و‌نقل  به‌ وجود خواهد آورد  و زمینه توسعه مناسبات اقتصادی، صادرات و واردات کالاها در داخل و خارج از کشور را رونق خواهد بخشید.

اخیرا مقامات پاکستانی گفته‌اند که راه آهن از این کشور عنقریب به ایران، افغانستان، ترکیه و از آنجا به روسیه کشیده خواهد شد.

روی همین موضوع خبرنگار اسپوتنیک طی مصاحبه‌ای از آقای استاد سیف‌الدین سیحون، استاد اقتصاد در دانشگاه کابل پرسید: افغانستان از وصل شدن به راه آهن با کشورهای منطقه چه سودی خواهد برد؟

آقای سیحون می گوید:

“متاسفانه افغانستان بنابر سیاست غلط  نظام‌های قبلی از دسترسی به این وسیله ارزان انتقال کالا به کشورهای همسایه و جهان بازمانده و اگر این راه‌های ترانسپورتی با کشورهای دیگر به منظور انتقال کالاها و ترانزیت وصل شود، اهمیت خاص پیدا خواهد کرده و به گسترش و رونق تجارت کمک خواهد کرد. بر علاوه این همکاری را می‌توان گامی به سوی همکاری‌های اقتصادی و ادغام اقتصادی به شمار آورد و سرانجام اگر در درازمدت از لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی همآهنگی با این کشورها صورت بگیرد شاید هم به همگرایی منطقوی منجر گردد.

باید گفت که راه دیگری وجود ندارد و کشورهای منطقه باید از امکانات و فرصت‌های  یک دیگر برای تجارت و تبادله کالا و رفع چالش‌های که با آن دست و گریبان هستند، استفاده کنند. از آنجا که افغانستان، ایران، پاکستان و هندوستان از کشور‌های  بشمار می‌روند که با بیکاری، فقر و سیاه روزی و سایر دشواری‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، اعمار خط‌آهن می‌تواند در رشد اقتصاد به آنها مساعدت کند. اگر این کشور‌ها از ظرفیت‌ها و پوتانسیل‌ها همدیگر برای فعالیت‌های اقتصادی استفاده کنند، به یقین  که تنش‌های سیاسی و نظامی و چالش‌های اجتماعی کاهش یافته و منجر به همگرایی گردیده و راه را به سوی ثبات منطقوی، پیشرفت و توسعه پایدار مساعد خواهد ساخت”.

آقای سیحون افزود:

“امروزه کشورهای اروپایی که سابقه بسیار تاریخی در جنگ‌ها و خشونت‌ها داشتند، اکنون این مراحل را پشت سر‌گذاشته و اکثرا این خصومت‌ها را که بر پایه ناسیونالیزم، مذهب و ایدیولوژی استوار بود، سپری کرده‌اند و اکنون همگرایی اقتصادی اساس برای همکاری آنها شده است. اگر کشورهای همسایه افغانستان دیدگاه‌های ناسیونالستی و منافع ایدلوژیک خود را کنار گذاشته، دیدگاه‌های اقتصادی خود را مطرح نموده و به دنبال همکاری ومنافع اقتصادی مشترک خود باشند و بر اصل همکاری عادلانه که منافع همه کشور‌ها در آن مد نظر گرفته شود، پیش بروند، مسلما تنش‌های سیاسی و امنیتی روبه کاهش خواهد نهاد و افق‌های پیشرفت، رفاه، آسایش و همسویی بروی این کشورها گشوده خواهد شد. اما این که آیا چنین تفکری در ذهن سیاستمداران این کشورها هنوز وجود دارد یا خیر، من نمی‌توانم پاسخ بدهم به دلیل آینکه من یقین دارم که پاکستان، هند، ایران و افغانستان هنوز به آن اندازه از بلوغ سیاسی نرسیده‌اند که منافع استراتیژیک را درک بکنند و این کشورها هنوز هم در بند منافع بسیار کوچک سیاسی و نظامی مشابه  قرن ۱۹ به سر می‌برند و این یکی از دشواری‌های بزرگ بر سر راه  این کشورها است”.

شایان ذکر است که طی سال‌های اخیر حکومت جدید اولین پروژه‌ی خود مبنی بر ساخت راه آهن را روی دست گرفت و در نتیجه‌‌ای آن راه آهنی به طول ۷۵ کیلومتر از بندر حیرتان تا مزار شریف با دو سال هزینه زمانی احداث شد. این پروژه ۱۷۰ میلیون دالر هزینه برداشت که از سوی بانک توسعه آسیایی پرداخت شد. این راه آهن در ماه جون سال ۲۰۱۱ به بهره‌برداری سپرده شد.

راه آهن افغانستان، تاجیکستان و ترکمنستان پروژه‌ی دیگر طراحی شده می‌باشد که با ساخت آن افغانستان به شبکه راه آهن بین‌المللی وصل می‌شود. به گفته‌ مقامات وزارت فواید عامه، ۸۵ کیلومتر این راه آهن در ترکمنستان و بیش از سه‌صد کیلومتر آن در خاک افغانستان احداث می‌شود. گفته می‌شود بخشی از هزینه مالی ساختمانی این راه آهن را بانک توسعه آسیایی به عهده می‌گیرد.

در سال ۲۰۱۲ میلادی اداره راه‌آهن افغانستان از طریق شورای وزیران تصویب شد. این اداره تمام قوانین و مقررات برای فعالیت راه‌آهن افغانستان را تدوین و ترتیب می‌کند. این اداره در دوازدهم دسامبر ۲۰۱۳ عضویت سازمان بین‌المللی راه آهن (U.I.C) که توسعه پایدار انتقالات راه آهن برای تمام کشورها را هدف‌خود عنوان کرده است، به‌دست آورد. با عضویت افغانستان در این سازمان، امکان آن وجود دارد که قطارها از افغانستان به سوی شرق تا چین و به غرب تا پاریس سفر کنند. این سازمان زمینه‌های بی‌خطر و قابل اعتماد راه آهن با استانداردهای جهانی را مساعد می‌کند. افزون بر این اداره راه‌آهن افغانستان در ۶ جون ۲۰۱۴ به سازمان همکاری‌های راه‌آهن (O.S.J.D) ملحق شد. این سازمان اکنون ۲۸ عضو دارد و هدف ایجاد و بهینه‌سازی هم‌آهنگی و همکاری در عرصه ترانسپورت بین‌المللی راه آهن، خصوصاً بین آسیا و اروپا را تعقیب می‌کند. با پیوستن به این سازمان، زمینه‌ی رقابت و مشارکت افغانستان در میدان بین‌المللی استانداردهای راه آهن وجود دارد.

افغانستان پس از پیوستن به سازمان‌های بین‌المللی راه آهن شماره‌ کشوریِ ۶۸ را در سیستم بین‌المللی راه آهن جهانی به‌دست آورد. این شماره به معنای اعتبار بین‌المللی راه آهن افغانستان است و این امکان آن‌را می‌دهد که بارهای تجارتی خود را از هر نقطه جهان با استفاده از این راه آهن انتقال دهد. اداره خط آهن افغانستان براساس پلان پنج‌ساله که ترتیب داده است تمام تلاش خود را به خرج خواهد داد تا بتواند پروژه‌های خط آهن را در افغانستان راه‌اندازی کند.