کمی پس از طلوع آفتاب، یک هلی‌کوپتر ویژه عملیاتی نیروهای افغانستانی بالای ۲ وسیله نقلیه در دشت‌های خاکی جنوب افغانستان فرود آمدند.

این ۲ وسیله نقلیه مشغول گشت‌‌زنی و پیمودن مسیری بودند که به شاهراه بزرگ قاچاقچیان و شورشیان تبدیل شده است.

نیویورک تایمز نوشت: اطلاعات به دست آمده نشان می‌داد که مردان سوار در این وسیله‌های نقلیه، درحال انتقال یک بسته بزرگ مواد مخدر و اسلحه از ولایت هلمند به ولایت نیمر‌وز بودند که قطب تمام فعالیت‌ها و کالاهای غیرقانونی و یکی از ایستگاه‌های مهم جریان جهانی تجارت تریاک است.

نیروهای افغانستانی با نزدیک شدن به سطح زمین از داخل هلی‌کوپتر، کناره‌های این ۲ وسیله نقلیه را هدف قرار دادند و عملیات ردیابی را آغاز کردند که پس از مدت کوتاهی متوقف شد.

پیروزی بزرگ نیروهای افغانستان

نیروهای افغانستانی به یک پیروزی بزرگی در آن روز (۱۲ جولای ۲۰۱۴)،دست یافته بودند. این نیروها نزدیک به یک تن مواد مخدر،‌ ۳ میل کلاشینکوف، یک کلت، یک تفنگ دستی اتوماتیک، یک میل نارنجک‌انداز،‌ صدها مهمات دیگر و ۲ پایه تلفن ماهواره‌ای را ضبط کردند.

اما مهم‌ترین دستاورد آنها نه مواد مخدر بود و نه هم ضبط سلاح‌ها، بلکه مسافری بود که خودش را «محمد اسحق» و فرش فروش ۴۰ ساله از ولایت نیمروز معرفی کرده بود.

پس از تحقیقات انجام گرفته توسط نیروهای بین‌المللی، پلیس پی برد که محمد اسحق در واقع «ملا عبدالرشید بلوچ» والی خود خوانده طالبان برای ولایت نیمروز است. مردی که دستانش تا آرنج به خون آلوده است و به طور مستقیم با رهبری طالبان در پاکستان ارتباط دارد.

نقش برجسته ملارشید در تکامل جنبش طالبان

ملا رشید، از بسیاری جهات نقش برجسته‌ای در تکامل جنبش طالبان در افغانستان دارد. وی به عنوان یک شورشی سخت‌کوش که بیشتر حملات انتحاری گروهی در نیمروز را در جریان ماه رمضان برنامه‌ریزی کرده بود، آن زمان به یکی از قدرتمندترین قاچاقچیان مواد مخدر در جنوب افغانستان تبدیل شده بود.

اینکه وی در جریان یک عملیات کشف و ضبط مواد مخدر گرفتار شد، نه در عملیات ضد تروریستی، پایان بسیار خوبی بود. وی از دید اکثریت، بیشتر یک جنایتکار بود تا یک شورشی.

دادستان‌ها وی را به دادگاه ویژه قاچاقچیان بزرگ مواد مخدر سپردند و ۴ ماه بعد،مجرم شناخته شده و به ۱۸ ماه زندان محکوم شد.

این گزارش می‌افزاید: ملا رشید تنها یکی از دهها رهبر ارشد طالبان است که غرق در تجارت مواد مخدر است؛ به همین دلیل، تفکیک گروه طالبان از یک کارتل مواد مخدر،‌ مشکل است.

در حالی که طالبان مدت‌هاست از جمع‌آوری مالیات و حفاظت از تجارت تریاک در افغانستان سود می‌برند، بر اساس مصاحبه با ده‌ها مقامات افغانستانی و غربی و هم‌چنان با قاچاقچیان و ساکنان مناطقی که دارای مزارع تریاک هستند،‌شبه‌نظامیان در زنجیره تجارت تریاک، بیشتر نقش‌های مستقیم و نقاط کلیدی مسیر آن را به دست می‌گیرند.

در این کارتل تجارت تریاک، فرماندهان ارشد طالبان مثل، ملا رشید که شخصاً محموله‌های بزرگ مواد مخدر را اسکورت کرده و مسئول محافظت آن است، وجود دارد و این جریان تا بالاترین مقام رهبری طالبان ادامه دارد.

طبق اطلاعات سازمان ملل متحد،«ملا اختر محمد منصور» در راس هرم قاچاقچیان مواد مخدر اسحاق‌زی قرار دارد و ثروت شخصی هنگفتی را از این راه انباشته است.این اقتصاد مواد مخدر، ساختار کامل طالبان را دستخوش تغییر کرده است.

به گفته فرماندهان ارشد طالبان، ملا منصور با این سرمایه، چهره‌های بانفوذی را در زمان ادعای رهبری طالبان در تابستان گذشته که مخالف وی بودند، خریداری کرد.

پرداخت پول به دلالان

طالبان در بعضی نقاط افغانستان برای کشاورزان تخم تریاک فراهم کرده‌اند تا صرفاً برای این شورشیان تریاک بکارند. طالبان همچنین به دلالان پول پرداخته‌اند تا تریاک را برای آنها جمع‌آوری کنند و به این ترتیب منتظر افزایش قیمت آن هستند.

سازمان ملل در تازه‌ترین گزارش خود هشدار داد که غرق شدن طالبان در تجارت مواد مخدر، خبر بدی برای دورنمای صلح است. این موضوع همچنین برای صلح و امنیت در افغانستان عواقب بدی را به دنبال دارد چراکه باعث می‌شود تا آن‌ عده طالبان که از این طریق دارای منافع بزرگ اقتصادی هستند، با هرگونه پروسه صلح با دولت جدید افغانستان مخالفت کنند.

نیویورک تایمز نوشت: بعضی از تغییرات در ماهیت جنبش طالبان می‌تواند به عملیات‌های ویرانگر نظامی میان رهبران این گروه نسبت داده شوند که فرماندهان جوان و رادیکال‌تری را در میدان جنگ به جا خواهد گذاشت.

طالبان از منازعات خصمانه سرمایه‌داران حوزه خلیج فارس متاثر شده و مجبور شده‌اند تا با جمع‌آوری پول از منابع مختلف، بیشتر بر روی خود اتکا کنند. این منابع، قاچاق سنگ‌های قیمتی و چوب را نیز شامل می‌شوند؛ اما هنوز قاچاق مواد مخدر در کنار این منابع، مهم‌ترین و ثابت‌ترین منبع درآمد طالبان است.

نقش ملارشید در تجارت موادمخدر

ملا رشید یکی از اعضای عالی‌رتبه طالبان است که در سال‌های اخیر به طور مستقیم در قاچاق مواد مخدر دخالت دارد. وی مالک چندین خانه در امن‌ترین منطقه قاچاقچیان «بارامچه» است و مسیر‌های قاچاقی که از طریق دشت‌های جنوب ولایت هلمند عبور می‌کنند و نیمروز را به پاکستان و ایران وصل می‌کنند،‌ در کنترل وی بود.

یکی از مقامات امنیت ملی ولایت نیمروز که ۵ سال به تعقیب ملا رشید بود، گفت: وی از مرحله‌ی ایده‌دهی آغاز کرد و به یک قاچاقچی حرفه‌ای تبدیل شد. زمانی وی والی خودخوانده زابل شد، تجارت تریاکش بسیار پرسود شده بود و نمی‌توانست از آن دست بکشد.

به گفته مقامات حکومتی افغانستان، ملا رشید ۴ سال پیش، پس از کشته شدن والی خودخوانده قبلی طالبان، از سوی طالبان به این سمت گماشته شد. وی از یک جایگاه استراتژیک برای طالبان برخوردار بود که این گروه انتظار داشتند از قومیت و تجربه‌هایش سود ببرند. ملارشید از قوم بلوچ است که این امر باعث شده است تا به آسانی در نقاط مرزی سربازگیری کند؛ چون قومش اکثریت جمعیت این نقاط مرزی را تشکیل می‌دهند.

به گفته مقاماتی که با سابقه و تصدی‌های آشنایی ملارشید ارتباط نزدیکی دارند، برجسته‌ترین اعمال وی به‌عنوان یک فرمانده شورشی، سلسله‌ای از حملات انتحاری در «زرنج» بود که در آگوست ۲۰۱۲ انجام شدند و منجر به کشته شدن ۳۰ تن در ماه رمضان شد.

چهره کلیدی برقراری ارتباط بین طالبان و القاعده

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: وی هم‌چنان یکی از چهره‌های کلیدی در برقراری تماس‌ها و ایجاد هماهنگی میان گروه طالبان و القاعده بود که جلساتی در سطح بالا بین سران بلندپایه این ۲ گروه در پاکستان برگزار می‌کرد.

اما به زودی، تمرکز وی به تجارت تریاک جلب شد و ملا رشید تمام قدرتش را روی نقاط مسیر‌های قاچاق جنوب افغانستان متمرکز کرد. این دشت‌های جنوبی افغانستان، بسیار وسیع هستند و ده‌ها سال می‌شود که توسط قاچاقچیان برای فرار از ردیابی استفاده می‌شوند.

آگاهی در این مسیرها و دشت‌ها که هیچ‌گونه نقشه یا مسیر رسمی ندارند، تفاوت مرگ و زندگی‌ است و یا به عبارت دیگر متضمن مرگ و زندگی است. پلیس، در اکثریت بخش‌های این دشت‌ها و مسیر‌های قاچاق، قادر به گشت زنی و تامین امنیت نیستند؛ جز اینکه چند ماموریت ویژه عملیاتی را به صورت گزینشی انجام دهند.

بر اساس اظهارات مقام‌های حکومتی و مجریان قانون که با ملا رشید آشنایی دارند، این فرمانده بلوچ طالبان، یک قسمت بزرگی از قاچاق مواد مخدر را در مناطق تحت نفوذش نظارت می‌کرده است.

در ۱۲ جولای ۲۰۱۴ وی شخصاً به کاروانی که تقریبا یک تن تریاک را انتقال می‌داد و اکثریت آن تا مرحله تبدیل شدن به هروئین رسیده بود، پیوست و در رساندن این کاروان به مقصد‌ش فعالیت کرد.

حوالی ساعت ۶٫۳۰ بامداد، زمانی‌ که کاروان از طریق منطقه گرم‌سیر می‌گذشت، هلی‌کوپتر‌های نیروهای ائتلاف به سمت افق آفتاب پدیدار شدند. نیروهای ویژه افغانستان از بخش پلیس  ۴۴۴ نیز پیدا شدند و به رسم هشدار شروع به تیراندازی کردند. مسافران آخرین خودرو فرار کردند اما به زودی گرفتار شدند.

تا یک هفته بعد دولت افغانستان نفهمیده بود کسی که تقریباً به‌صورت تصادفی گرفتار شده بود و خود را محمد اسحاق معرفی کرده بود، واقعا ملا رشید بود.

نیویورک تایمز نوشت: به گفته یارمحمد حسین‌خیل، دادستان ارشد عدالت کیفری، مقامات بریتانیایی در زمانی که اسحق (ملا رشید) در کابل زندانی بوده، می‌خواستند با وی صحبت کنند.

ربودن ۲ زن اهل چک و تقاضا برای وساطتت اسحاق

زن اهل چک‌ در دشت‌های ولایت بلوچستان پاکستان ربوده شده بودند و مقامات غربی امیدوار بودند که شاید اسحاق بتواند در این رابطه به آنها کمک کند. اینکه اسحاق در حقیقت والی نام‌نهاد نیمروز یا همان ملا رشید از قوم بلوچ بوده و آنها امیدوار بودند که وی بتواند اطلاعاتی را در این مورد با آن‌ها شریک بگذارد و یا در آزادسازی آن ۲ زن واسطه شود، موضوعی بود که دولت‌های غربی از آن اطلاع داشتند اما دولت افغانستان بی‌خبر بود.

حسین‌خیل از اینکه آیا ملا رشید در این مورد به مقامات غربی، اطلاعات و کمک لازم را فراهم کرد یا نه، چیزی نگفت. اما در بهار سال ۲۰۱۵، بیش از ۲ سال پس از ربودن آن ۲ زن و حدود ۱۰ ماه بعد از اینکه مقامات غربی خواهان کمک ملا رشید شده بودند، بالاخره هر دوی آنها آزاد شدند. ملا رشید هنوز در بازداشت دولت افغانستان به سر می‌برد.

در انتهای این گزارش آمده است: اداره خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا پس از آزادی این ۲ زن و یک سال پس از گرفتاری ملا رشید، این فرمانده بلوچ طالبان را در لیست تروریست های جهانی وارد کرد.