تاشکند، ازبکستان – دیپلمات های ارشد طی سالها بارها برای گفتگو درباره صلح افغانستان گرد هم آمدند و طالبان همیشه غایب این نشست ها بوده و به تلاش های آنها اهمیتی نمی دهند. بار دیگر روز سه شنبه افغانستان و متحدانش همراه با همسایگان و حامیان آنها در پایتخت ازبکستان برای گفتگو بر سر صلح گرد هم آمدند. تفاوت این نشست با سایر نشست ها ، طبق اظهارات خوشبینانه غیر معمول نمایندگان کنفرانس ، این بود که اینبار دولت افغانستان در کنار افزایش فشارهای بین المللی، امتیازات گسترده ای را برای جلب طالبان برای مذاکره در تاریخ ۲۸ فبریوری پیشنهاد کرده است. حتی در بین نمایندگان افغان مخالف، خوشبینی هایی نسبت به این گفتگوها وجود دارد.
فراتر از انکار و نادیده گرفتن این تلاش ها از سوی طالبان ، شواهد محکمی از وجود گفتگوهای پنهانی در بین شورشیان طالبان دارد.چندین تن از مقامات ارشد طالبان اذعان داشتند که این گروه برای چگونگی پاسخ به پیشنهادات دولت در بین خودشان مذاکراتی داشتند. اعضای طالبان، و همچنین مقامات افغان و مقامات غربی، گفتند که دیدارهای دیپلماتیک با نمایندگان سیاسی طالبان در قطر و جاهای دیگر در هفته های اخیر افزایش یافته است تا سعی در متقاعد کردن شورشیان برای مذاکره داشته باشد. پیشنهاد روی میز رئیس جمهور اشرف غنی، شامل شناسایی طالبان به عنوان یک حزب سیاسی مشروع، صدور پاسپورت برای مقامات طالبان، ایجاد دفتر در کابل یا جایی که آنها ترجیح می دهند، آزادی زندانیان طالبان و تلاش برای حذف رهبران آنها از فهرست تحریم های بین المللی است.
البته اینکه طالبان در حال گفتگو بر سر پیشنهاد دولت در بین خودشان است به این معنی نیست که آنها این پیشنهادات را بپذیرند ، نیویورک تایمز خواستار نظر آنان شدند اما اکثر رهبران طالبان ترجیح میدهند سکوت کنند و سوالات را به نمایندگان شان در دفتر قطر ارجاع می دهند ، اعضای دفتر قطر هم هیچگونه پاسخی به درخواست ها ارایه نکردند. برخی از رهبران طالبان از عدم اعتمادشان به حامیان دولت افغانستان نسبت به هرگونه گفتگوی صلح سخن به میان آوردند.
ملا حمید، فرمانده نظامی طالبان در جنوب، گفت: موضع ما درباره مذاکرات صلح کاملا وابسته به نیروهای خارجی است که کشور ما را ترک کنند. هر زمان آنها تاریخ خروج شان را تعیین کردند، ما خواهان گفتگوی صلح خواهیم بود.
یکی از فرماندهان ارشد طالبان، که به دلیل صحبت با رسانه های خبری بدون اجازه رهبری نخواست نامش فاش شود اصرار داشت که شورشیان آماده مذاکره مستقیم با دولت افغانستان نیستند. او گفت که مذاکرات در حال انجام است ، ممکن است این گقتگوها قابل قبول باشد، اما وضعیت رهبری طالبان طوری است که احتمالا مذاکرات صلح را با دولت افغانستان آغاز نخواهد کرد.
تا زمانی که طالبان تمایل به گفتگو نداشته باشند، بعید است با این دید طالبان که همیشه بر هم زننده گفتگوها هست کنار آمد، آنها همیشه اصرار دارند تا زمانی که نیروهای امریکایی به عنوان نیروهای اشغالگر در اینجا حضور دارند طرف گفتگوهای آنها خواهد بود نه دولت افغانستان. اخیرا، چندین مقام سابق که درگیر تلاش های قبلی برای مذاکره با طالبان بودند، گفتند که اگر شورشیان به طور جدی حاضر به گفتگو باشند، ایالات متحده باید نقش بیشتری را به عنوان تسهیل کننده بازی کند. یک دیپلمات ارشد در کابل، پایتخت افغانستان، گفت که پیشنهاد دولت قاعده بازی را تغییر می دهد. او گفت طالبان کمی مردد است، آنها تحت فشار هستند در کنفرانس کابل همه می گفتند آنها باید با دولت گفتگو کنند اما آنها اصرار دارند که با اشغالگران مذاکره می کنند.
دولت ازبکستان تسهیلات این کنفرانس را در اینجا به عهده گرفته اما فشار بر طالبان از جایی دیگر است از سر زمین خودشان. در لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند، پایگاه اصلی طالبان، بمب گذاری انتحاری در مسابقه کشتی در روز جمعه ۱۴ نفر را کشت. در این هفته صدها نفر از ساکنین هلمند در حال برگزاری مظاهره هستند و قول دادند که راهپیمایی طولانی را به سمت شهر طالبان موسی قلعه برای درخواست مذاکرات صلح انجام دهند. معترضان شامل زنان بودند که به ندرت در خارج از خانه خود در آن ولایت محافظه کار افغانستان دیده می شدند. یکی از برگزار کنندگان این مظاهره به نام اقبال خیبر گفت تنها هدف مظاهره توقف جنگ از سوی دو طرف است. طالبان نباید انتحاری ها را بفرستد و دولت نباید بر آنها بمب بریزد. او گفت که راهپیمایی خود را بدون تدابیر امنیتی انجام می دهند این کشور ما است و ما می توانیم هر جا باشیم. اکرم خپلواک، رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح افغانستان، در میان این خوشبینان بود. وی گفت: «وضعیت نیاز به تغییر دارد. نگاه به این موضوع اینگونه بود که طالبان در طول سال ها خواهان صلح بودند اما طرف دولت برنامه ای روشن برای آن نداشت و برنامه ای جامعی ارائه نمی داد. ما می خواهیم که این نگاه را تغییر دهیم و یک پیشنهاد ارائه دهیم که چند سوال را مطرح می کند.
آقای خپلواک گفت که پیشنهاد آقای غنی به طالبان پس از مشورت میان تمام اعضای جامعه افغانستان، از جمله گروه های دولتی مخالف طالبان و گروه هایی که با طالبان همدردی دارند صورت گرفته است. دولت آقای غنی خوشبین است زمانی که وزیر دفاع آمریکا، جیمز متیس، اخیرا از کابل بازدید کرد، به گفته مقامات افغانی در دیدار آقای متیس، این دو مرد بیشتر وقت خود را صرف بحث درباره اقدامات فنی که برای اجرای پیشنهادات دولت لازم است و همچنین مذاکرات صلح در حال انجام کرده است . طالبان دیگر مانند زمان رهبری ملا عمر نیروی متحدی نیستند و در میدان جنگ مانند نیروهای دولتی خسارات فراوانی دیدند . تا وقتی که شورشیان مناطق بیشتری را در کنترل خود می گیرند پیروزی روشنی برای طرف مقابل وجود ندارد.علاوه بر این، پاکستانی ها تحت فشار شدید آمریکا به خاطر موضوع پناهگاه های طالبان در پاکستان قرار گرفته اند.
حکومت افغانستان امیدوار بود که کنفرانس تاشکند روس ها و متحدانش را در این کنفرانس گرد هم آورند. رئیس جمهور ازبکستان، شوکت میرضیایوف ، پیشنهاد برگزاری مذاکرات صلح نهایی را ارائه کرد. اما این کنفرانس در میان اخراج دیپلمات های روسیه از کشورهای غربی بوجود آمد و روس ها گزارش دادند که از آنچه که آنها به عنوان مسکو از پروسه صلح پیروی می کنند ناراضی هستند. ارتش آمریكا روسیه را متهم كرده است كه در پشت صحنه با طالبان همكاری میكند و برای آنها سلاح ارسال می کند. فرمانده آمریکایی ژنرال جان نیکلسون در مصاحبه اخیر خود با بی بی سی گفت که فعالیت روسیه واقعا در ۱۸ تا ۲۴ ماه گذشته ادامه داشته است او گفت پیش از این ما چنین چیزی را ندیده بودیم که روسیه بی ثبات کننده اینجا باشد . این اظهارات نیکلسون با پاسخ خشمگینانه سفارت روسیه در کابل مواجه شد و گفت کسانی که مسئول برهم زدن وضعیت افغانستان هستند می خواهند گناه کوتاهی شان را به گردن روسیه بیاندازد و روابط روسیه و افغانستان را خراب کنند.
علی رغم این مشکلات، پیشنهاد آقای غنی به طالبان جدی ترین اقدامات او طی سه سال گذشته بوده است. نقطه عطف این گفتگو در سال ۲۰۱۵ بود که دو طرف از نزدیک در نزدیکی اسلام آباد پاکستان با هم ملاقات کردند. و جلسه بعدی اعلام شد که افغان ها با مرد مرده گفتگو داشته چرا که ملا عمر رهبر طالبان دوسال پیشتر از آن مرده بود و گفتگوها متوقف شد. اما حتی اگر طالبان حاضر به گفتگو باشند طبق گفته یکی از مقامات ارشد یک پروسه طولانی است قبل از مذاکرات رو در رو باید اعتماد سازی صورت گیرد. او گفت که بیشتر حملات های تروریستی در کابل و دیگر شهرهای افغانستان دولت افغانستان را در موقعیت دشواری قرار می دهد.
- کد خبر 6414
- پرینت