منیژه وافق یکی از کسانی است که از طریق برنامه آموزشی «تجارت، مایۀ صلح» کار را یاد گرفته، حالا خودش با ایجاد اتاق تجارت و صنایع زنان، به زنان افغانستان کمک می‌کند. 

او خودش از سال ۲۰۱۲ کارش را با ایجاد  فابریکه تولید لباس‌های مارک افغانی آغاز کرد. اما با چالش ها روبرو شد. بنابراین تصمیم گرفت تا با چالش‌هایی که زنان در عرصه تجارت به آنها روبرو می گردند، مقابله کند.

او در مورد اتاق تجارت و صنایع مخصوص زنان  که چه وقت  وبه کدام هدف ایجاد شده است؛ در یک گفتگوی ویژه با خبرنگار اسپوتنیک می‌گوید:

«تقریبا ۵  سال پیش در سال ۲۰۱۳، یک تعداد خانم‌های متشبث و تجارت پیشه که می‌خواستند جایگاه زنان فعال اقتصادی را در سطح پالیسی‌سازی تعیین کنند، گروپ خویش را تحت نام متشبثین رهبر برای انکشاف افغانستان «لید» ایجاد کردند. ارگان مذکور رسما ً در جنوری ۲۰۱۴ افتتاح شد. بعد از فعالیت‌های خوب مانند ایجاد یک بانک معلوماتی زنان متشبث و تجارت پیشه از سراسر افغانستان، توانستند به صورت موثر از منافع زنان متشبث و تجارت پیشه نمایندگی نمایند. همین بود که پیشنهاد شد تا از «لید» به اتاق تجارت و صنایع زنان تغییر نام دهند. همان بود که اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان در ماه مارچ ۲۰۱۷ ایجاد گردید. هدف اصلی از ایجااد این نهاد، داشتن فضای کاری مطمئن در سکتور خصوصی برای زنان و اطمینان از اینکه زنان می‌توانند در انکشاف اقتصادی افغانستان مشارکت داشته باشند — یعنی افزایش تعداد زنان متشبث و تجارت پیشه می‌باشد».  

خانم وافق گفت در مورد دست آوردهای اتاق تجارت و صنایع زنان می‌گوید:

«از مارچ ۲۰۱۷ تا دسامبر ۲۰۱۷ اتاق تجارت و صنایع زنان  در در بیش از ۶۵۰ برنامه شامل کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌های تجارتی و همچنین برنامه های تطابق‌دهی تجارت اشتراک کرده اند. شما شرکت کنندگان این برنامه‌ها به ۲۵۰ زن می‌رسد. در رابطه به فعالیت های تجارتی زنان یک بانک معلوماتی در چوکات اتاق تجارت و صنایع زنان ایجاد شد. بیش از۸۵۰ خانم در افغانستان با ثبت نمودن شرکت های شان به طور رسمی به تجارت مصروف اند که بیشتر آنها در شهر های بزرگی کابل، هرات و بلخ و تعدادی هم در شهر های کوچکتر فعالیت دارند. آن‌ها  با بیش از ۶۶ میلیون دالر سرمایه‌گذاری توانسته اند بیشتر از۴۰ هزار شغل برای مردان و زنان  ایجاد نمایند».

فعالیت در عرصه‌های عنعنوی و غیرعنعنوی

به گفتۀ خانم منیژه وافق زنان در عرصه‌های مختلف فعالیت دارند:

«از جمله ۸۵۰ تاجر خانم در افغانستان  تقریباً نصف آن‌ها در سکتورهای عنعنوی مانند صنایع دستی مصروف اند و بیشتر از نصف آن در سکتورهای غیر عنعنوی فعال اند. سکتورهای جدید که زنان تجارت شان را در آن آغاز نموده اند خدمات میدیا، خدمات تکنالوژی، رستورانت‌ها، مکاتب خصوصی و نماینده گی‌های مسافربری  می‌باشد.البته باید یادآوری نمود که زنان فاقد فعالیت های بزرگ تجاری می باشند فقط ۲ الی ۴ شرکت بزرگ و متوسط توسط زنان رهبری می شود».

اما زنان تجارت‌پیشۀ افغانستان با چالش‌های بزرگی نیز روبرو استند، خانم منیژه وافق می‌افزاید:

«در جامعه چالش‌های بسیار وجود دارد و مقابل زنان این چالش‌ها دوبرابر است؛ مثلاً از مسایل اجتماعی و فرهنگی شروع می‌کنیم که این مسایل فعالیت‌های زنان را محدود می سازد. زیرا زنان نمی‌توانند که آزادانه گشت و گذار نمایند و مانع می گردد که آنها به بازارها دسترسی داشته باشند. کمبود زیربناهای اقتصادی نیز خانم‌ها را بیشتر مضرر می‌سازد. مثلاً کمبود برق و استفاده از جنراتور، برای فعالیت یک شرکت کوچک به مراتب گرانتر است تا یک شرکت بزرگ».

چالش دسترسی به منابع مالی

«برعلاوه مسایل قرضه‌دهی برای زنان فوق العاده بلند است و «تکتانه»یی را که بانک‌ها تقاضا می‌کنند از حد توان پرداخت خانم‌ها بیشتر است. همچنین مسایل جایدادها نیز یکی از مشکلات عمده بانوان است زیرا در افغانستان  جایدادهای فامیلی اکثر به نام بانوان ثبت  نمی‌باشد و این مسله نیز زمانی که بانک‌ها جایدادی را با قباله  قانونی جهت تضمین، تقاضا می‌کنند خانم‌ها از ارایۀ آن‌ها عاجز می‌باشند. فساد موجود در جامعه نیز قراردادهای زنان را متضرر ساخته است».

حمایت خانواده‌ و وضعیت دشوار

«حمایت از تجارت زنان از سوی خانواده های شان  وجود دارد اما شرایط امنیتی، اقتصادی و بی ثباتی، مانع می‌گردد که مردان خانواده کمک های لازم را انجام دهند. زیرا شرایط بد مانع می‌گردد که پیش‌بینی‌های مثبت در مورد نتاییج فعالیت‌های تجارتی زنان صورت گیرد. اتاق تجارت و صنایع زنان می‌تواند می‌تواند در بازاریابی، آموزش و بهبود کیفیت محصولات تولیدی کارخانه‌های مربوط به زنان کمک کند. این نهاد در زمینۀ بازاریابی و سایر موارد مانند بلند بردن ظرفیت و بهبود کیفیت تولیدات و خدمات کارهای اساسی را در کابل آغاز نموده که به ولایات نیز وسعت داده می‌شود».

دفاتراتاق زنان در کابل و مراکز زون شمال، شرق،غرب و جنوب فعال می‌باشد. نظربه تعداد محدود خانم‌های متشبث اتاق زنان از همین ۵ دفتر می‌تواند به اکثریت زنان متشبث وتجارت پیشه افغانستان خدمات‌رسانی نماید.

خانم وافق می‌گوید که این نهاد در ۸ ماه اخیر توانسته است صدای زنان را به گوش پالیسی‌سازان کشور برساند:

«ما در شورای عالی اقتصادی حضور داریم و ما با شرکت در تمام جلسات از تمام برنامه‌های اقتصادی آگاهی پیدا می‌کنیم».

 سمیه رضایی، بانوی کارآفرین و مهرآفری

خانم سمیه رضایی  که رییس و موسس شرکت تولید نان صنعتی «فاین فود» است در رابطه به آغاز کارش در عرصه تجارت به اسپوتنیک گفت:

«شرکت فاین فود از سال ۲۰۰۹، بدین سو فعالیت‌های خویش را در عرصۀ تولید نان‌های صنعتی برای اولین بار در افغانستان آغازکرد».

خانم رضایی با اتاق تجارت و صنایع زنان همکاری نزدیک دارد، یک تن ار اعضای فعال این نهاد می‌باشد و در تمام برنامه‌هایی که برای رشد و توانمندی های زنان در عرصه تجارت برگزار می‌گردد، همکار است.

وی نقش اتاق تجارت و صنایع زنان را در ایجاد فرصت ها برای زنان تاجر عالی ارزیابی نموده می‌گوید:

«با راه‌اندازی این اتاق، زنان افغانستان توانستند با «اعتمادبه‌نفس» بیشتری وارد عرصه‌ی تجارت شوند و در ساختن آیندۀ افغانستان نقش مهم‌تری ایفا کنند».

وی گفت که با درک از نیاز بازار و تجربۀ اندکی که از تولید نان صنعتی در دوره مهاجرت‌ها داشت اقدام به ایجاد این فابریکه نمود.

تبعیض در حمایت؟

کمبود جا یکی از مشکلات عمده شرکت تولیدی فاین فود است زیرا در عدم موجودیت جای مناسب شرکت نمی‌تواند طوری که لازم است فعالیت کند. خانم رضایی می‌گوید که شرکت وی مجبور است در بدل جایی که برای فابریکه به اجاره گرفته قیمت بسیار گزاف پرداخت کند و دولت نیز طوری که لازم است تا اکنون حمایت لازم را برای این شرکت ارایه نکرده است. توقع وی از دولت این‌ست تا از تجارت زنان در افغانستان حمایت و کمک های مورد نیاز را با آنها انجام دهد.

وی می گوید تجارت مردان، بیشتر مورد حمایت دولت و مقامات قرار دارد.

سرمایه‌گذاری زنان و کارآفرینی برای مردان

کارمندان «فاین فود» اکثر مردها است زیرا خانم‌ها به کار کردن با ماشین ها بلدیت ندارند. اما آنها تصمیم دارند تا در اینده با گسترش کاروبار شان، شمار کارمندان زن را نیز افزایش دهند.

سمیه رضایی در مورد هدف این شرکت گفت:

«هدف ما، خریداری خط مکمل تولید، خریداری موتر برای انتقال تولیدات به مارکت و خریداری مواد خام است که تاثیرات شان روی افزایش تعداد کارمندان، میزان تولیدات و کیفیت کارما از جمله مدرنیزه‌شدن ماشین‌آلات محسوس خواهد بود».

به گفتۀ این بانوی بازرگان شرکت فاین فود توانست از برنامه قرضه‌دهی وزارت زراعت استفاده نماید که ظرفیت تولیدات این  شرکت قبل از گرفتن قرضه درحدود پنج تا ده پاکت نان و کیک بوده که بعد از آن تولیدات شان در روز به سه هزار پاکت نان و کیک میرسد و همین گونه تعداد کارمندان شان بعد ازگرفتن قرضه افزایش چشمگیر یافته است.

خانم سمیه رضایی تاکید کرد که تجارت زنان در افغانستان به حمایت بیشتر دولت نیاز دارد تا زنان بتوانند به گونه بارز در اقتصاد جامعه نقش شان را ایفا نمایند.

با در نظرداشت این‌که افغانستان یک کشور فقیر و بیشتر شهرونادان در معرض فقر قرار دارند، فعالیت‌های اقتصادی زنان یک امر مهم در ثبات معیشت شمرده می‌شود. هرچند وضعیت نیمبند سیاسی و امنیتی تجارت را به طور کلی و بیشتر تجارت زنان را متأثر می‌ساز، اما گسترش فعالیت‌ زنان در عرصۀ تجارت می‌تواند روی اقتصاد کشور تأثیرگذار باشد.