وقتی احمد غیاثی در خزان سال گذشته افغانستان را به مقصد آلمان ترک کرد، اوراق زیای باخود داشت که مطمئن بود در پذیرفته شدن درخواست پناهندگی‌اش کمک خواهد کرد. او مدرک داشت که هدفی برای طالبان بوده است و مراجعی در ارتش امریکا نیز داشت. غیاثی می‌گوید که مقام‌های آلمانی واضح گفتند که بعید است به او پناهندگی بدهند. اکنون، غیاثی که مدت زیادی ترجمان نیروهای امریکایی بود، پس از صرف سه ماه بودن در خارج، به افغانستان برگشته است.
مقام‌های آلمان و افغان روی توافقی مذاکره می‌کنند که باعث خواهد شد هزاران افغان در چند ماه آینده از سرتاسر اروپا به کشور شان برگردند. مقام‌ها در این‌جا می‌گویند که آلمان می‌خواهد فرستادن افغان‌ها را فوراً آغاز کند. حکومت افغانستان اصرار دارد که آلمان به افغانستان کمک‌های اقتصادی بیشتری بدهد. آلمان در ماه دسامبر بر این اساس [ورود] پناه‌جویان افغان را کاملاً ممنوع قرار داد که آن‌ها از فقر فرار می‌کنند نه از جنگ. این اقدام در حالی روی دست گرفته شد که اروپا با ورود بی‌پیشینه‌ی مهاجران در سال گذشته و یکی از بدترین بحران‌های انسانی در سال‌های اخیر، دست و پنجه نرم می‌کند.
اما تصمیم آلمان در جلوگیری از [ورود] مهاجران افغان و تشویق دیگران برای بازگشت به کشورشان، شکست جامعه جهانی در تامین ثبات در افغانستان را نشان می‌دهد و حکومت‌های افغانستان و آلمان را در کشمکش روی این موضوع فرو برده است که مسئول هزاران مهاجری که مجبور به بازگشت خواهند شد، کیست.
آمار اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که نزدیک به ۱۸۰ هزار افغان در سال ۲۰۱۵ در اروپا درخواست پناهندگی داده‌اند. صرف ۱۰۰۰ افغان در آلمان گفته‌اند که مایل اند به افغانستان برگردند. سازمان ملل متحد می‌گوید که در مقایسه با هر زمانی از سال ۲۰۰۹، سال گذشته غیرنظامیان بیشتری در افغانستان کشته یا زخمی شدند. افزایش خشونت حتا آلمان را برانگیخت سربازانش را برای مدت نامعینی در افغانستان حفظ کند. غیاثی، ۲۸ ساله، در مصاحبه‌ای در یک خانه امن در کابل که اکنون در آن‌جا زندگی می‌کند، گفت: «ناتو در افغانستان ناکام ماند، اما آن‌ها نمی‌خواهند این را بگویند. آن‌ها در این‌جا میلیاردها دالر مصرف کردند و باوجود آن امنیت وجود ندارد».
ناتو و کشورهای همکارش، از جمله آلمان و ایالات متحده امریکا، حدود ۱۲۰۰۰ سرباز در افغانستان دارند که به نیروهای امنیتی محلی آموزش داده و به آن‌ها در جنگ علیه طالبان کمک می‌کنند. با این حال، خشونت در این‌جا در حال افزایش بوده است. طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ در افغانستان حکومت کردند، اما، مقام‌های امریکایی می‌گویند که اکنون بیش از هر زمان دیگری از سرنگونی شان در بیش از یک دهه پیش بدین‌سو مناطق بیشتری را تحت کنترل شان دارند. در ماه اکتوبر، این شورشیان برای چند روزی شهر شمالی قندوز را تصرف کردند؛ شهری که زمانی امن بود و میزبان بیش از ۱۰۰۰ سرباز آلمانی. غیاثی که به‌عنوان یک ترجمان نیروهای امریکایی برای ویزای ویژه مهاجرت به امریکا درخواست داده است، گفت: «اگر امنیت می‌بود، چرا افغانستان را ترک می‌کردیم؟». این ویزاها به تعدادی از افغان‌هایی داده می‌شود که با نیروهای امریکایی و دیگر نیروهای بین‌المللی کار کرده‌اند. وی می‌گوید که پاسخ این است که دریافت ویزه امریکایی یک روند سخت و طولانی دارد و بدون داشتن آن عبور از اقیانوس اطلس غیر ممکن است. از سوی دیگر، آلمان از زمین قابل دسترس است. وی گفت: «چه کسی به میل و علاقه خود خانه و خانواده‌اش را این گونه ترک می‌کند؟» «بزرگ‌ترین اشتباهم کار کردن برای ارتش امریکا بود. هزینه آن برایم بسیار بود، تمام چیزهایی که دارم».
نظر به آمار یوروستات، اداره آمار اتحادیه اروپا، افغان‌ها اکنون پس از سوری‌ها دومین گروه بزرگ مهاجران در اروپا را تشکیل می‌دهند. اما کارشناسان مهاجرت می‌گویند که حدود نیمی از درخواست‌های افغان‌های فراری توسط مقام‌های آمریکا رد خواهد شد. تعداد زیادی از افغان‌ها در سویدن، هنگری و اتریش نیز درخواست پناهندگی داده‌اند.
وزیر داخله آلمان سال گذشته جریان مهاجران افغان‌ها را «غیرقابل قبول» خواند و افغان‌ها را به‌خاطر فرار [از کشورشان]، در حالی که صدها سرباز آلمانی هنوز در کشور حضور دارند، سرزنش کرد. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، گفت بی‌جاشدگان مناطق ناامن را به هدف شهرهای امن‌تر در داخل افغانستان ترک کنند، جایی که آلمان با ارائه کمک‌های انکشافی به آن‌ها کمک خواهد کرد. اما شورشیان حتا در کابل پایتخت حملات فزاینده و مرگباری را انجام می‌دهند که نظر به آمار سازمان ملل متحد باعث ۱۸ درصد افزایش تلفات ملکی در این شهر در سال ۲۰۱۵ شده است.
غفور آرین، دانشجوی ۲۴ ساله‌ای که تابستان سال گذشته [افغانستان] را به مقصد آلمان ترک کرد و در ماه فبروری به افغانستان برگشت، گفت: «تعدادی از شهرها امن هستند، اما در بسیاری از مناطق دیگر جنگ جریان دارد.» آرین می‌گوید قبل از این‌که همراه با ۱۲۰ افغان دیگر در یک پرواز ویژه‌ای که در ماه فبروری توسط حکومت آلمان برای عودت کنندگان اجاره شده بود، به افغانستان برگردد حدود نه ماه را در رشته خوابگاه‌ها و اردوگاه‌ها در آلمان سپری کرد. آرین می‌گوید که مقام‌های آلمان هرگز از او نخواستند توضیح بدهد که چرا [کشورش] را ترک کرد و ادعا کرد که افغان‌ها اجازه رفتن به کورس‌های زبان آلمانی را که در اردوگاه‌ها برای سوری‌ها و عراقی‌ها دایر شده بودند، نداشتند.
اسلام الدین جرأت، سخن‌گوی وزارت مهاجرین و عودت کنندگان افغانستان گفت: «موقف آلمان این است: آن‌ها می‌خواهند افغان‌هایی را که درخواست‌های شان رد شده‌اند، جبراً اخراج کند. اما حکومت افغانستان این را نخواهد پذیرفت». سفارت آلمان در کابل به درخواستی برای اظهار نظر در این مورد پاسخ نداد.
جرأت گفت که اگر تعداد زیادی از مهاجران دوباره به افغانستان فرستاده می‌شوند، حکومت از آلمان می‌خواهد «تا در اقتصاد سرمایه‌گذاری کند، شغل ایجاد کند و به اجتماعات کمک کند.» «افغانستان به تنهایی مهاجرت را متوقف ساخته نمی‌تواند».
مقام‌هایی که از این گفت‌وگوها آگاهی دارند می‌گویند که افغانستان بر حد اقل چهار دسته از پناه‌جویانی تاکید می‌کند که حتا با رد شدن درخواست‌های [پناهندگی] شان، به آن‌ها اجازه ماندن در آلمان داده شود. این دسته‌ها، خردسالان، زنانی که سرپرست خانواده‌های شان هستند، افراد معیوب و باشندگان مناطقی را شامل می‌شود که در آن مناطق شورشیان با حکومت در حال جنگ هستند.
یک مقام سازمان بین‌المللی مهاجرت، سازمانی که به حکومت‌ها در زمینه بی‌جاشدگان مشوره می‌دهد، گفت: «حکومت افغانستان می‌خواهد از این فرصت استفاده کرده و با آلمان در زمینه کمک به سرمایه‌گذاری در زمینه‌های اقتصادی و ایجاد شغل برای مردم مذاکره کند». این مقام نخواست نامش فاش شود، چون جزئیات گفت‌وگوها میان آلمان و افغانستان هنوز همگانی نشده است.
شورای روابط خارجی اروپا اخیراً در یک بیانیه کوتاهی نوشت که تاکید آلمان و دیگر کشورهای اروپایی در زمینه مشکل اقتصادی جلوه دادن مهاجرت افغان‌ها بخشی از «تمایل کلان‌تر سیاست‌گذاران اروپایی برای عبور از افغانستان» است. اما این بیانیه نتیجه‌گیری کرد که افغانستان«تا امنیت واقعی فاصله زیاد دارد».