«یادنامه شهدا» اثر «مولوی محمدمختار مفلح» کتابی است که در ۲۰۰ صفحه در پاییز سال ۱۳۹۲ با همت «نهضت اسلامی افغانستان» چاپ شده است.

این کتاب که با تعبیر «سیاهه روی کمونیسم» منتشر شده اسامی نزدیک به ۵ هزار افغانستانی که در زمان دولت کمونیستی کشته شده‌اند را منتشر کرده است.

نزدیک به ۵ هزار افغانستانی از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۵۸ توسط نظام کمونیستی این کشور دستگیر و پس از انتقال به زندان پلچرخی به صورت فجیعی کشته شدند.

اما کشته شدن یا نشدن زندانیان پلچرخی در هاله‌ای از ابهام قرار داشت و هیچ خانواده‌ای نمی‌دانست که اعضای خانواده‌شان در سال‌های مختلف چه بلایی سرشان آمده‌ است تا اینکه دادستانی هلند در زمستان سال ۱۳۹۱ اسامی نزدیک به ۵ هزار شهید را اعلام کرد.

بر اساس فهرست اعلام شده کشته شدگان شامل نظامیان، سیاسیون، افراد بیگناه غیرنظامی، تاجر، صنعت‌پیشه، استاد دانشگاه، دانش‌آموز، دانشجو و سایر اقشار جامعه است.

نام، نام پدر، منطقه، وظیفه و دلیل کشته شدن این شهدا در این فهرست منتشر شده که دلیل کشته شدن اکثر آنها گرایش به «حضرت امام خمینی»، «اشرار»، تبلیغ سوء»، «ضد انقلاب»، «شعله»، «اخوانی»، «مائویست»، «توطئه» و ده‌ها مورد دیگر ذکر شده است.

برخی دیگر این افراد بدون ذکر دلیل کشته شدن، اسامی آنها در این فهرست درج شده و جالب‌تر از همه حتی دانش‌آموزان و رانندگان نیز شامل این کشته شدگان است.

همزمان با انتشار این لیست در رسانه‌ها، کارشناسان و آگاهان افغانستانی آن را به نقد گرفته و اعلام داشتند که دلیل دستگیری و کشته شدن این افراد بی‌گناه مواردی نیست که در فهرست اعلام شده ذکر شده است.

یادنامه شهدا که تمام اسامی را با ترتیب و تنظیم ویژه به چاپ رسانده خانواده هر افغانستانی را قادر ساخته تا اسامی گم‌شدگان خود را از آن دریابند.

«تبصره»، «مقدمه»، «اعلامیه نهضت اسلامی افغانستان»، «سخنرانی مولوی محمدمختار مفلح در همایش یادنامه شهدا»، «لیست کشتارهای سازمان آگسا»، «سوگنامه» و «دفتر تمام گشت به پایان رسید عمر» فهرست عناوین این کتاب را شکل می‌دهد.

«مولوی محمد مختار مفلح» نویسنده کتاب «یادنامه شهدا» با ظرافت تمام در تبصره یادنامه شهدا از بی‌پرونده و بی‌دلیل کشته شدن این افراد انتقاد کرده و نوشته که غیر نظامیان بی‌گناه کجا و اتهامات وارد شده کجا.

وی با تأکید بر اینکه تاریخ کشته شدن این افراد بی‌گناه را فراموش نخواهد کرد، نوشته که نظامی که به نام کارگر کودتا به راه انداخت در ابتدای آغاز به کارش به کارگرکشی روی آورد.

مقدمه این کتاب که نسبت به حجم مطالب آن طولانی به نظر می‌رسد، نویسنده در آن به اعلام اسامی ۱۲ هزار شهید افغانستان در زمان زمامداری کمونیست‌ها اشاره کرده و از عدم اجرای عدالت انتقاد و دوره زمامداری کمونیست‌ها را عصر سیاه و تاریکی برای افغانستان و افغانستانی‌ها دانسته است.

در این بخش، به کشته شدن غیرنظامیان بی‌گناه در کشورهای آفریقایی، آسیای مرکزی و اروپای شرقی به دست کمونیست‌ها اشاره شده و آمده که تا حد ممکن در سایر کشورها به آسیب‌دیدگان و قربانیان این کشتارها رسیدگی شده، اما در افغانستان عاملان این کشتارها همچنین آزاد زندگی می‌کنند.

نویسنده در مقدمه ضمن تأکید بر مجازات عاملان کشتار غیرنظامیان بی‌گناه خواستار دنبال کردن اهداف اصلی این مسئله شده است.

پس از مقدمه متن اعلامیه نهضت اسلامی افغانستان در رابطه به انتشار لیست ۵ هزار شهید سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ آمده که توسط رژیم کمونیستی از بین رفته‌اند.

با این حال، این کتاب دربر گیرنده متن سخنرانی «مولوی محمدمختار مفلح» رهبر نهضت اسلامی افغانستان تحت عنوان «نشر اعدام‌های دسته‌جمعی توسط کونیست‌ها؛ فرصتی برای عدالت برای مردم افغانستان» که در همایش «یادنامه شهدا» ایراد شده نیز است.

«لیست کشتارهای سازمان آگسا» بخش اصلی این کتاب است که از صفحه ۱۹ تا ۱۹۲ به آن اختصاص یافته و همانطوری در بالا نیز اشاره رفت، نام، نام پدر، محل زندگی، وظیفه و دلیل کشته ۴ هزار و ۷۷۵ را در بر گرفته است.

در بخش دیگر این کتاب سوگنامه‌ای آمده که حقایق با ظرافت تمام ذکر شده و وضعیت و درددل‌های زنان، مادران، کودکان، پدران و نوجوانان که مهم‌ترین اعضای خانواده خود را از دست داده‌اند، بازگو شده است.

بخش پایانی کتاب «یادنامه شهدا» تحت عنوان «دفتر تمام گشت به پایان رسید عمر …» آمده که در آن بر شکوه و عظمت مردم افغانستان اشاره شده و از عدم مجازات شدن عاملان این کشتارها انتقاد شده است.